evet osmanlı o kadar zayıftı ki dünyaya sadece yaklaşık 700 sene hükmedebildi
vay amk. osmanlı güçlü bir devlet olsaydı 3000-5000 sene falan idare edecekti demek ki.
osmanlının yükseliş dönemi öncesi ve gerileme dönemine başladığı zamanlarla çürütelemeyecek olaydır. osmanlının abartılı bir tabirle de olsa dünyaya diz çöktürdüğü bir dönem olmuştur.
Başarılı, güçlü, önemli bir imparatorluktu bu bir gerçek. Fakat 600 yıllık bir devlet olduğunu düşünürsek önemli yerlere sahip olamamış bir devlettir. Arap-Afrika toprakları ve Balkanlar hariç hiçbir yeri ele geçirememiştir.
osmanlı devleti'ni övme amaçlı oluşturulmuş bir klişeye verilmiş abartılı ve kaba bir tepkidir. söz konusu klişe elbette temelsiz bir ifade değildir. osmanlı devleti özellikle 15. yy. sonu ve 16. yy. başlarında dünyanın en güçlü devleti olarak veya en azından en güçlü devletleri arasında olarak kabul edilebilecek kadar güçlü bir durumda idi. ancak takip eden yüzyıllarda giderek bu niteliğini kaybetmiş ve güçsüzleşmiştir. bununla birlikte 400 yıl kadar daha sınırları tedricen küçülerek de olsa varlığını sürdürebilmiş ve gücü ve etkinliği yettiği kadar üzerinde bulunduğu 3 kıtanın siyaseti ve diplomasisi içinde olmuştur.
bize düşen, osmanlı devleti'nin gerek kurulduğu, gerek güçlü olduğu, gerekse zayıfladığı ve ortadan kalktığı dönemleri bilimsel mantıkta ve aşırı derecede öven ya da yeren klişe ifadelerden uzak durarak irdelemek ve günümüz için gerekli dersleri çıkarmak ve de döneminin şartlarını da dikkate alarak ve öğrenerek osmanlı devleti'ni tanımaya ve anlamaya çalışmaktır.
Osmanlıyı objektif olarak değerlendirmeye çalışmak, Osmanlıdan nefret etmek değildir. Maalesef denizlerde üstünlük sağlayamamıştır. Endenozya'ya, Sumatra adasına yardım konvoyları gönderilmiştir, ancak o yıllarda Portekiz Ümit burnunu dolaşıp Hint okyanusuna hakim olmuştu. ispanyollar Amerika'yı keşfetmişti. Dünya'ya hakim olmak öncelikle okyanuslara hakim olmayı gerektirir. Osmanlı bunu başaramadı. Osmanlı kadırgaları Okyanusa açılabilecek yeterlilikte değildi, Portekiz, ispanyol, ingiliz kalyonları ile baş edilemedi.
