bugün
- türklerin ingilizce konuşamama nedenleri8
- 15 mayıs 2024 türkiye japonya voleybol maçı11
- anın görüntüsü15
- iyi bir insan olmak için ne yapmam lazım15
- en obez özelliğiniz17
- mauro icardi'nin karısı9
- nişanlı kalmanın saçma olması11
- karadeniz bölgesinde yaşamak8
- larisalisa'nın parayla şukulatması9
- namuslu erkek bulmanın çok zor olması16
- herkesin merak ettiği o piç erkeğim soru alayım18
- 13 yaşındaki kıza tecavüz eden 28 kişi29
- sütyen takmaktaki inanılmaz mantık hatası19
- icardi190514
- şampiyonluk için yanak okşatmak52
- gençler iş beğenmiyor8
- sevdiğiniz sözlük yazarları16
- kızılcık şerbeti dizisi12
- iki adım atınca kan ter içinde kalmak8
- öpüşme ile bulaşan hastalıklar8
- en nefret edilen yazarlar9
- hangi sözlük yazarı ile uyumak isterdin14
- kaç yaşındaki insan evde kalmıştır14
- larisalisa18
- sözlük erkeklerinin bugünkü kombinleri16
- aç karnına poğaça yemek11
- karşı cinse giyim önerileri11
- otoyol ve köprü geçiş ücretlerinin zamlanması19
- jose mourinho29
- en dindar özelliğiniz15
- chat sitesi kurmak9
- yaz aşkı varda kış aşkı neden yok11
- embesil yazarlar9
- 19 mayıs 2024 galatasaray fenerbahçe maçı25
- doğum gününde hatırlanmamak11
- en taşaklı kızların bizim sözlükte bulunması16
- en havalı erkek meslekleri16
- her erkeğin unutamadığı bir kadın vardır10
- burçlara inanmak9
- kezo dili ve edebiyatı8
- zall beceremiyorsan bırak git13
- sözlüğe yeni gelen masum erkek12
- bugün hangi kadın yazara ne diksem15
- hayatınızda kaç kere reddedildiniz19
- kahverengi gözlü olmanın hiç bir işe yaramaması14
- sözlük erkeklerini evire çevire pataklamak8
- şort diken müzisyen motorcu uzun boylu yazar11
- icardi1905 ile jakuziye girmek10
- kimsenin okumadığı sözlükte yazar olmak17
- günahların takımı galatasaray13
osmanlı devleti'nin uzun sürmesinin irdelenmesi vaziyeti. bir yandan osmanlı devleti'nin 600 yıl sürmesini sağlayan sebeplerin bir yandan da insancıl veya etik olup olmadıkları yönüyle sık sık irdelenmesi ile akla gelir ve gerçekten zor bir konudur.
mesela osmanlı'dan önceki türk devletlerinin çoğunda hükümdarın devleti oğulları arasında bölmesi gibi durumların (örneğin göktürklerde) veya soylu ailelerin veya hükümdarın yakın akrabalarının devlette belli bölgelerde hüküm sürmesinin (örneğin selçuklularda) sonuçta devletin bölünmesi ve yıkılmasına gittiği tespiti var. osmanlı devleti'nde ise fatih'ten itibaren tahta geçenin kardeşlerini öldürtmesi kurumsallaşmıştır. ayrıca yükseliş döneminden itibaren genel teamül olarak soylu türk ailelerden gelin alınmamış, hatta soylu türk aileler giderek güçsüzleştirilmiş veya tasfiye edilmiştir. bir yönüyle bu durumlar devletin uzun sürmesine katkı sağlamıştır, bir yönüyle de bilinçaltına rahatsız edici gelmektedir.
yine benzer mantıkta, osmanlı devleti, ordu ve devlet yönetiminde devşirme sistemini etkin şekilde kullanarak orduyu ve devlet görevlilerini ailesel, aşiretsel bağlardan soyutlamıştır. bunun da devletin uzun sürmesine katkısı olmuştur. bir yandan devşirilenlerin aileleri ve kendilerinin trajik öyküleri bilinçaltını rahatsız edebilir.
önceki türk devletlerinde görüldüğü gibi, osmanlı devleti baştan göçebe tabana dayanarak oluşmuştur; baştan bey de halkının içindedir, onlardan çok farklı ve kopuk yaşamaz. ama sonra devlet oluştukça, kurumsallaştıkça göçebeler * çıbanbaşı haline gelmeye başlar; onlardan soyutlanılır, onlar aşağılanır, hatta yer yer imha edilir; bu da bilinçaltını rahatsız eder. öte yandan da bu, devletin kurumsallaşma sürecinin yani uzun sürmesine hizmet eden bir şeyin bir parçası olmuştur.
velhasıl, tarihi yorumlamak zor. farklı uçlarda iyi gözüken ama birbiriyle çelişen noktalar var. hem de az buz değil, basit değil. ama bunlara kafa yordukça ve olayları tarihi bağlamını da dikkate alarak yorumladıkça sosyal bilimlerde ve genel kültürde adım adım ilerliyoruz galiba.
mesela osmanlı'dan önceki türk devletlerinin çoğunda hükümdarın devleti oğulları arasında bölmesi gibi durumların (örneğin göktürklerde) veya soylu ailelerin veya hükümdarın yakın akrabalarının devlette belli bölgelerde hüküm sürmesinin (örneğin selçuklularda) sonuçta devletin bölünmesi ve yıkılmasına gittiği tespiti var. osmanlı devleti'nde ise fatih'ten itibaren tahta geçenin kardeşlerini öldürtmesi kurumsallaşmıştır. ayrıca yükseliş döneminden itibaren genel teamül olarak soylu türk ailelerden gelin alınmamış, hatta soylu türk aileler giderek güçsüzleştirilmiş veya tasfiye edilmiştir. bir yönüyle bu durumlar devletin uzun sürmesine katkı sağlamıştır, bir yönüyle de bilinçaltına rahatsız edici gelmektedir.
yine benzer mantıkta, osmanlı devleti, ordu ve devlet yönetiminde devşirme sistemini etkin şekilde kullanarak orduyu ve devlet görevlilerini ailesel, aşiretsel bağlardan soyutlamıştır. bunun da devletin uzun sürmesine katkısı olmuştur. bir yandan devşirilenlerin aileleri ve kendilerinin trajik öyküleri bilinçaltını rahatsız edebilir.
önceki türk devletlerinde görüldüğü gibi, osmanlı devleti baştan göçebe tabana dayanarak oluşmuştur; baştan bey de halkının içindedir, onlardan çok farklı ve kopuk yaşamaz. ama sonra devlet oluştukça, kurumsallaştıkça göçebeler * çıbanbaşı haline gelmeye başlar; onlardan soyutlanılır, onlar aşağılanır, hatta yer yer imha edilir; bu da bilinçaltını rahatsız eder. öte yandan da bu, devletin kurumsallaşma sürecinin yani uzun sürmesine hizmet eden bir şeyin bir parçası olmuştur.
velhasıl, tarihi yorumlamak zor. farklı uçlarda iyi gözüken ama birbiriyle çelişen noktalar var. hem de az buz değil, basit değil. ama bunlara kafa yordukça ve olayları tarihi bağlamını da dikkate alarak yorumladıkça sosyal bilimlerde ve genel kültürde adım adım ilerliyoruz galiba.
uzun sürmesinin nedeni bilinmez ama yıkılmasının sebebi, sömürgeci politika izlememiş olmasıdır. *
osmanlı devleti'nin uzun bir hakimiyet sürmesi avrupa milletlerinin ticari yol olarak akdeniz'e muhtaç kalmalarıdır.
ne zaman ki ümit burnu keşfedildi o zaman osmanlı için çöküş sinyalleri verilmiş oldu.
peki osmanlı daha az toprak kaybıyla bu yazılı kaderden kurtulamaz mıydı?
evet daha az toprak kaybıyla kurtulabilirdi.
avrupa'da daimi bir elçi bulundurmayı küçüklük işareti görmeseydi
ve çok geç olmadan önce doğru düzgün bir diplomasi yürütme geleneği geliştirseydi.
(bkz: yirmisekiz mehmet çelebi)
ne zaman ki ümit burnu keşfedildi o zaman osmanlı için çöküş sinyalleri verilmiş oldu.
peki osmanlı daha az toprak kaybıyla bu yazılı kaderden kurtulamaz mıydı?
evet daha az toprak kaybıyla kurtulabilirdi.
avrupa'da daimi bir elçi bulundurmayı küçüklük işareti görmeseydi
ve çok geç olmadan önce doğru düzgün bir diplomasi yürütme geleneği geliştirseydi.
(bkz: yirmisekiz mehmet çelebi)
kadı burhaneddin ahmed devleti, eretna beyliği, karaman beyliği, germiyan beyliği gibi; hatta daha ileriki aşamalar için de memluk devleti, safevi devleti gibi olası alternatifleri ile kıyaslamalı incelemek bu konuda önemli ipuçları ve çıkarımlar sağlayabilir.
güncel Önemli Başlıklar