sosyalist arap ülkelerini ziyareti sonrası kaleme aldığı islamlık, ulusçuluk ve sosyalizmadlı bir kitabı daha vardır; kütüphanelerde kur'an'ın yanında marx-engels kitaplarının bulunduğunu, hz.muhammed'le marx'ın birlikte anıldığı onlarca kitaba rastladığını anlatır.
sosyolog ve iktisat tarihçisi. osmanlı toplumundaki geleneksel yapının çözülmeye başlamasıyla ortaya çıkan değişimleri, bu değişim içinde siyaset, din, eğitim gibi toplumsal kurumları incelemiştir. yapıtlarından bazıları:
Türkiye'nin Osmanlı döneminden günümüze dek geçirdiği değişimler üzerine araştırmalar, kuramsal toplumbilim üzerine çalışmalar yapmıştır. 1942'de yazdığı "Bazı Ankara Köyleri Üzerine Araştırma" adlı alan çalışması toplumbilim alanında Türkiye'de yayımlanan ilk monografilerden biridir. *
pakistan ve hindistan izlenimlerini anlattığı asya mektupları'nda bu iki ülke halkının, özellikle de aydınlarının evrenin merkezi olarak ya pakistan'ı ya da hindistan'ı gördüklerini yazar. bir hintli için dünyanın en önemli, değerli, bilgi dolu yeri hindistan'dır. en iyi mutfak, en iyi müzik, en iyi şiir de hindistan'dan çıkar. nüfus biraz fazladır ve yoksulluk, sefalet filan biraz tahammül ötesidir ama olsun, medeniyetin merkezi burasıdır işte. ya "peşavar" ya "yeni delhi" ya da "kalküta".
ben buna benzer düşünceler taşıyan türkler ve amerikalılar da tanıdım. onlar da kendi ülkelerini, uygarlıklarını evrenin merkezi sanıyorlar. bu, büyük bir cahilliğin temel belirtilerinden biridir.
kurtuluş kayalının, doğu batı dergisinin yanılmıyorsam akademidekiler sayısında yayınlanan "niyazi berkes ya da iyimserlikten kötümserliğe sürüklenmesine karşın düşünsel tercihinde ısrarlı bir entellektüelin portresi" başlıklı yazısında, iyimserlikten kötümserliğe sürüklenmesine karşın düşünsel tercihinde ısrarlı bir entellektüel olarak tanımladığı sosyal bilimcimiz.
aşağı yukarı 3.selim ile günümüz arasında kalan (modernleşme) olarak adlandırılan dönem üstüne araştırmalar yapan, araştırmaları üniversitelerde yeterince tarafsız bakış açısını yakalayamadığı gerekçesiyle erik jan zürcher'in modernleşen türkiye'nin tarihi kitabının arkasında kalan, bu sebepten fazla okunmayan kişi. ha erik jan zürcher'in modernleşen türkiye tarihi kitabı da çok mu tarafsız, o da ayrı tartışılan bir konudur üniversitelerde. fakat ister taraflı ister tarafsız olduğu düşünülsün, tartışmasız osmanlı'nın bütün dönemlerinden daha çok incelenmesi gereken ve çok daha karışık olan bu dönem (modernleşme dönemi) hakkında tıpkı zürcher'in kitabı gibi bu kitap ve bu dönemi inceleyen daha birçok araştırma da okunmalıdır. günümüz gazetelerinde çıkan haberleri anlayabilmenin tek yolu o dönemki düşünceleri öğrenmektir.
türk modernleşme süreci üzerine en kapsamlı değerlendirmeyi yapmış olan profesördür. türkiye'de cağdaşlaşma isimli kitabı konu üzerine en kapsamlı incelemedir.
Türkiye’nin Osmanlı imparatorluğu döneminden günümüze dek geçirdiği değişimler üzerine araştırmalar ve bunlara ek olarak da kuramsal toplum bilim çalışmaları yaptı. (d. 1908, Kıbrıs – ö. 18 Aralık 1988, Londra)
Batılılaşma tecrübemize ilişkin şahane tespitleri olan büyük yazar. Hiç unutmadığım bir tespiti de Türk batılılaşmasına Batı'dan gelen desteğin azlığı veya aslında hiç olmamasıdır.
Batı, batılılaşmış, iyi kurumları olan bir Türkiye gerçekten ister mi sorusunu sordurur!
Doğrudur da! Gelişememiş, kişilik kültleriyle yaşayan, rüşvetle iş dönen geri bir Türkiye'yi sömürmek çok daha kolay, çok daha ucuzdur çünkü!
