bir başıboşluk, serkeşlik değildir. nihilizmin yıkıcı özelliğinin altında daha iyisini yapmak için fırsat yaratmak vardır. nitekim tartışılmaz görüşler zamanla doğmaya dönüşür. nihilizm işte bunu kırmaya çalışır. kötü bir şey değildir. ayrıca üst insan, her şeyi boş vermiş insan değil, belli bir akli olgunluğa ulaşıp her şeyin boş olduğunu anlamış insandır. nitekim bunu Nietzsche abimize bakınca çok net alıyoruz. nur içinde yatsın.
Nihilizmi ontolojik, epistemolojik ve aksiyolojik bağlamda ayrı ayrı incelemek şiddetle gereklidir. Burada (yukarıda) tartışılan bağlam daha fazla aksiyolojik.
Bu boyutta Nihilizm, değerleri değillemeye dayanmaz. Çünkü değilleme ilkin varlıklarını kabullenmeyi gerektirir. Hiç kavramı değilleme, yok etme vb. Şeylere özsel olarak terstir. Zira hiçlik, kendi üzerine konuşulduğunda dahi var ol(durul) ması/varsayılması bakımından temelden ve tümden hatalı ele alınır. Nihilizm en kökensel anlamda değerlerin hiç Varolmadığını söyler.
Lakin bu iki biçimde ele alınmalıdır. Bu iki biçim birbirlerinin karşısında değildir, aslında birbirlerini temellendirir de.
Birincisi, yaşamın her anında erek olarak kabul edilen şeylerin varıldığında varıldığında karşılaşılması beklenen ile aynı olmaması ve anlamın araştırılırken hiç bulunmamasından doğan kötümserliği aşmak bakımından köprü olarak Nihilizmdir. Burada yaşam olumlanır ve kötümserlik olumsuzlanır.
Ikincisi ise kendi değerlerini yaratmak amacıyla ananevi olan değerler ve var olduğu sanılan duyu-ötesi'nin hiçlenmesi bakımından köprü olarak Nihilizmdir. Nietzsche'nin Nihilizmi bir köprüdür, bu açık. Güç istencini dünyanın dönüşüne neden olarak görmesi, tüm arzu ve hatta eylemlerde bu istence işaret etmesi Nietzsche'yi Nihilist olmayan birisi mi yapar?
Şahsi fikrimce Nietzsche, "ben böyle isted(r)im"leri var edebilmek için "Böyle olması gerek"lerin (sanrı ve dogma) aşılması, geçilmesi; bunların hiçlenmesi bakımından nihilisttir. Böyle bir "süreç"te uğraklardan birisidir sadece nihilizm.
hiçlikten hiçlik doğar önermesinin biraz daha izm sosuyla rafine hale getirilip felsefi mutfaklarda sunuma hazır hale getirilmesinden oluşan varoluşa dair en net görüştür. hiçbir şey yoktur önermesi fiziki olarak maddenin varlığından şüpheden tutun bütün manevi ilkeleri reddiyeye kadar uzanır. kendisi dahil bütün fikir sistemlerinin yanlışlığını ve sadece şüpheyle karşılanması gerektiğini savunur. her şeyi reddetmeden önce zaten kendini reddeder. varoluşa dair her şey hem kendisi hem değilidir ve aslında hepsi ve hiçbiridir. diyalektiği bile aşar nihilizm, her şeyi ve hiçliği kapsar, ve her şey hiçbir şeydir.
Nietzsche'nin nihilizminde yine de yaşamı olumlayan bir taraf var. Adam amor fati demiş, daha ne olsun.
Peki ya Max Stirner'ınkini ne yapacağız?
Gerçi ona nihilist demek ne kadar doğrudur, orası tartışılır. Ancak Nietzsche'ye kıyasla epey serttir ve görüşlerini sonuna kadar götürmesi bakımından daha dürüsttür.
Nietzsche'nin karamsar addedilmesini hiçbir zaman anlayamadım zaten. Schopenhauer'i sonradan reddetmesindeki en büyük etken, ihtiyarın yaşam karşıtı duruşu ve inzivayla intiharı çözüm olarak gören yaklaşımıydı diye biliyorum. Onu da geçtim stoacıların ve hristiyanların çileciğini bu kadar alaya alıp en nihayetinde amor fati'ye ulaşmasına ne demeli?
(bu konuda birilerinin beni aydınlatmasını isterim.)
gelelim stirner'a. hayatı hakkında pek bir şey bilmiyorum. yani söyledikleri yaşadıklarıyla uyuşuyor mu falan burasını sallayalım. (Kaldı ki ne Schopenhauer intihar etti, ne de Nietzsche söylemleri kadar cesur bir kişiliğe sahipti. en azından öyle söyleniyor.)
Stirner değer tanımama işini öyle bir noktaya vardırır ki, ona göre başkasının benimle aynı haklara sahip olabileceği gerçeği bile beni ilgilendirmez. Hümanizme sokayım bana bir şey olmasın. birey sadece devletin karşısında yer almaz. devlet bana haklar tanıdığını söyleyebilecek yetkiye sahip değildir. Bana hak tanıdığını iddia ediyorsa, demek ki bu hakları zamanında benden çalmıştır ve devlet benim olanı bana lütfediyordur şu an. Birey aynı zamanda diğer bireylerin de karşısındadır. mutlak özgürüz, her şeyi isteyebiliriz. Başka bir insan isteğimle benim aramda duruyorsa onun da canı cehenneme. Oysa hobbes'a göre devletin biricik varoluş sebebi insanlar arasındaki bu çatışmanın üçüncü bir güç tarafından engellenebilmesi, en azından bir düzene sokulabilmesi değil miydi?
gece gece buraya nasıl geldim bilmiyorum. nihilizmin lüks bir akım olduğunu düşünüyorum. Değerleri istediğimiz kadar yok sayalım, kıyısından köşesinden gene bu değerlerin aurasına kapılıp ayırdına bile varmadan onları savunmuyor muyuz? intihar edebilecek cesaretiniz yoksa nihilist olmayın arkadaş. bu yüzden:
hiççiliği savunan. 19. yüzyıl ortalarında Rusya'da, özellikle genç entelektüel kesim arasında taraftar bularak yükselen ve bu nedenle kendine büyük felsefi akımlar arasında yer edinen bir felsefi yaklaşım.
çok kurcalayınca elde kalandır, ulan tamam bir şeylere tapalım mutlu olalım ama öleceğiz lan, bildiğin öleceğiz ölümden ötesini geçtim ölüyoruz lan bildiğin her şey hiç olmamışcasına yok oluyor.
seni şu an ne anlamlı kılıyorsa, yüzüne bakan, sana gülen, arkadan söven, planların, sevdiklerin hepsi bir anda yok oluyor.
hiç hazır olmadığında her şey habersizce bitiyor. seni seven kim varsa başına dikiliyor seni gömüyor veya izliyor.
nihilizm bence anlamsal gerçek sadece bunu anlamak veya kabul etmek istemiyoruz.
her şeyi, her gerçeği ve değerleri reddetme şeklinde ortaya çıkmıştır. Nihilizm; her türlü bilgi imkanını reddeder ve hiçbir doğru, genel-geçer bilginin olamayacağını savunur. Varlığı her şekliyle şüphe ile karşılar. yerleşik toplumsal düzene baş kaldırmayı temsil eder, devlet, din ya da aile otoritesine karşı çıkar. Nihilizmin en eksik yanı, yaşamı olumsuzlamasıydı. Nihilizm, yüksek ideallerin değerlerini yitirmelerinden kaynaklanan olumsuz düşünce tutumudur. insanlık artık "kendisine yakıştırılan bütün değerleri hiçe indiren bir yokluk" olmuştur.
Bence insan bilinci evrimde trajik bir şekilde ilerledi. Çok fazla bilinçlendik. Doğa kendinden bağımsız bir bakış açısı yarattı. Bizler doğa kanunlarına göre var olmaması gereken yaratıklarız. Hepimiz bir yanılsama içindeyken, duyusal deneyimler ve hislerin gelişimi sayesinde birey olduğumuzu sanan fakat, aslında bir hiç olan bireyleriz.Bence türümüzün yapması gereken en onurlu davranış, programlamamazı reddedip üremeyi durdurmak ve hep birlikte soyumuzu tüketerek kardeşçe bu haksızlığa son vermektir.
merak edenler için true detective.
(bkz: turgenyev)
(bkz: babalar ve oğullar)
(bkz: bazarov)
Okumayan kaldı ise burdan örnekleriyle anlayabilirsiniz. Nihilizm dendiğinde lutfen sadece nietzsche dememeniz için bir örnek.
Sadece hiççilik değildir.
