ney alemi kuşatan büyük ''büyük sırrın'' sesidir. yanıktır ve yakar. nerede olursa olsun bulunduğu ortamın değil kendi gündemini anlatır. 26 ses çıkaran ney'in her sesi ruhunuzda iz bırakır.
çalınmayan üflenen müzik aletidir. ses çıkartması da sanıldığı kadar zor değildir kişinin bir özrü yoksa tabii. zor olan kısım makamdır yani ses çıkartmak değil doğru nefesi üfleyip doğru sesi çıkartabilmektir.
esasen üflemesi değil ses çıkartabilmek için bile uzun çaba gerektirdiği söylenen ama ilk denememde ses çıkardığım akabinde hiç ses çıkaramadığım, üflemek ve çalmak konusunda hataların yapıldığı, tınısından tonundan o ilahi melodisinden etkilenmeyip uzaklara dalmayanın olmadığını bildiğim, benim içinse kutsal denebilcek mertebede olan fakat hala üfleyemediğim enstrümandır.
(bkz: Hz. Mevlana)
(bkz: Konya)
Neylerse güzel eyler, kimi zaman ney aşığın sesi kimi zaman sukutu bozan ses olur. genelde ilahi anlamda üflenir. Üflemesi hayli bir zor yıllar isteyen alettir. Sağ sol üflemek diye ikiye ayrılır. Tam ses ilk başlarda alınamayabilir sabretmek lazımdır zira yeni başlayan bir genç neyzenin tam olarak neyzen olabilmesi yılları geçelim hayatını alabilir. Ney nevadır, ney derde devadır.
herkes bir şeyleri kısaltırken biz uzatıyoruz ve bu sözcük de bunun bir sonucudur. orjinalinde ne olan sözcük ney olarak değişim sürecine yenik düşmüştür.
elime aldığım gibi ses çıkardığım ve üstadım tarafından ses çalışırsan neyzen olursun dediği ve o günden beri elimden bırakmadığım ve bazı kesime göre tanrının söylemek istediklerini söylüyen müzik aleti.
ortaokulda deneyip üfleyemediğim, belki de yeterince sabredemediğim için vazgeçtiğim, yanık kokusu kokulu silgi koklamak gibi bir bağımlılık yaratabilen enstruman. metal müzikle çok güzel kullanabilineceğini iddia ettiğim enstruman aynı zamanda.
ney muazzamdır, muammadır.müzik aletleri içinde apayrı bir esrar, bir kıtadır.hem görüntüde bu kadar basit hem içi böylesine karmaşık. kestiremezsiniz baktığınızda bir müzik aleti mi, yoksa hala nefes alıp veren bir can mı? daha yeni sazlıktan koparılmış bir daldır ney, sanki heran ona geri dönmeyi bekleyen, ayrılıktan şikayet eder. müzikten ziyade hasret ve ayrılık çağrıştırır ney daha ilk bakışta. konuştuğunda bile bir yanı suskundur. kulak vermek gerekir duyabilmek için. nefes almaya bile ürkersin ney dinlerken, ürkütmemek için. öylesine nazenin, ama öylesine kudretli aynı zamanda. ve hayret edersin nasıl olurda hem bu kadar kırılgan, hassas, duygusal hemde böylesine dirayetli, kararlı , metanetli, ilkeli, cesur olabilir bir can. ney yumuşacık bir kudrettir.başlar terennüm...dem sesleri... işte bu kalp atışıdır neyin.
en ümitsiz anlarda bile insanı huzura boğan bir sese sahip tasavvuf çalgısı çok bunaldığınız anlarda ışığı kapatıp bir ney taksimi dinleyerek uyumaya çalışın farkı göreceksiniz.
dinlemesi bu kadar zevkli iken kim bilir çalması ne kadar güzeldir dediğim müzik aletinden çok öte olan dinledikçe dalgaların şekillendirdiği taşlar gibi şekil veren tasavvuf yönünden çok güçlü , farklı iklimleri insana hissettiren yegane bir duygu aracı.
bu müzik aleti için; çalmak değil, ney üflemek veya ney' e ses vermek gibi tabirler kullanılır. her neyzen eline alıp üflemeden önce mutlaka destur çeker.
güzel sesli enstrümandır. anlaşılması güçtür. mesela "ney" adını ilk duyduğumda şöyle bir diyalog yaşamıştım:
ahenk: ne çalıyomuş ya bizim recai?
x: ney çalıyomuş.
a: (yanlış anlar moron)ben sana soruyorum ne çalıyomuş?
x: ney çalıyomuş oğlum.
a: neyi çalıyomuş ya ne diyosun!?
...(böyle gider bu diyalog sonunda normal olarak ahenk "ney"in 'ney' olduğunu anlamaz ve sözlüğe başvurup işi kavrar.)**
neyzen bir ev arkadaşınız varsa günde en az 1 saat dinlemek zorunda olduğunuz müzik aleti.
+ siham i kaza su türküyü çaldım şimdi nasıl oldu
- hacım o değilde bi yemek yesek
+ siham i kaza muhayyelden girdim nasıl oldu
- hacım o değilde bi bulaşık yıkasak
+siham i kaza neyin sesinde bi çatlama var gibi dinle bak
- hacım o değilde bi ders çalışsak
şeklinde sonu gelmeyen diyalogların bas rol oyuncusu olan müzik aleti.
evet gerçekten insanı dinlendiren, alıp götüren büyülü bir çalgı bu ney.
