musul sorunu

Abdülhamit'indir aslında musul. şöyle ki tahttan ineceği ve imparatorluğun geleceğini gören abdülhamit musulu kerküğü kendi üzerine tapusuyla almış ve çocuklarına ne olursa olsun buraları satmayın vermeyin diye tembihlemiştir. fakat birinci dünya savaşında ingilizlere musulu fransızlara hatayı verdikten sonra atatürkün ingilizlerle yaptığı pazarlık sonucu 500.000 pounda musulu satarak ilişkiler arası bağları daha fazla germeden sonlandırmıştır. ikinci dünya savaşında hatayı savaşın başlarında olan büyük ülkeler arası gerginlik sonucu kurtarmış olsakta musulu kurtaramamış ve tarihte kim ne kazanmış olursa olsun orası, o topraklar, orada yaşayan türkler için hep bir acıdır musul. sultanın sırrı adlı filmde abdülhamitin petrol haritalarını saklamasını anlatsada kerkükte esnaf arasında eski eşyalar satan sultanın torunudur ve film bu çerçevede dönmektedir. abdülhamite karşı hiçbir sempatim olmamasına rağmen ülkeler arası dengelerde ki bilgisi göz ardı edilmemesi gerekir nitelikte olduğuna inanıyorum fakat atatürkün tüm startejileri daha sağlam daha kesin sonuçlar vermiştir. fakat dönemin yeni rejimini benimsetmek ve halkı hükümete bağlamak amacıyla musula aker çıkardıkda şeyh said isyanı bunu önledi biraz dönem safsatasıdır.

şeyh sait ayaklanması ingiltere'nin musul tezini güçlendirmiştir. ayaklanma bastırıldıktan sonra milletler cemiyeti meclisi 16 aralık 1925'de musul konusunda ingiltere'nin isteği doğrultusunda bir karar aldı. yani musul'un irak'a bağlanmasına karar verdi. türkiye ise ingiltere'ye savaş açabilecek durumda değildi. milletler cemiyeti'nin kararını kabul etti. ardından 5 haziran 1926'da ankara'da türkiye-ingiltere ve irak hükümetleri arasında hudut ve iyi komşuluk ilişkileri anlaşması imzalandı. bu anlaşmanın ardından ingiltere'nin türkiye'ye karşı saldırgan tutumu nispeten azaldı. türkiye-ırak sınırında nispi bir güvenlik sağlanmış oldu.(bilal şimşir kürtçülük s.31)

Bir Elazığ-Malatya'dan farkı olmayan bu güzel Türkmen şehrinin sarı-kırmızı-yeşil paçavralar altında anasından ayrı bir çocuk gibi boynu bükük durması. Kör kurşunlara geleydim de görmeyeydim.

lozan antlaşmasında çözüme bağlanamayan bu sorun daha ileri bir tarihe atıldı.

ingiltere ve türkiye arasındaki bu sorun milletler cemiyetinende görüşülmüş, ama bu görüşmeler sırasında ingiltere'nin bazı yaptıkları türkiye'nin elini zayıflatmıştır. bu sorunlar ise şöyledir;

÷ ingiltere'nin yanında olan suriye, türkiye sınırını silahlandırdı.(türkiye bu sınara asker sevkiyatı yaptı.)

÷ingiltere destekli şeyh sait isyanı çıktı. (türkiye hükümet değişkliğine gitti.ali fethi okyar yerine ismet inönü geldi.)

÷ ingiltere hakkari'nin karşısındaki ırak bölgesindeki süleymaniye'yi bombaladı. (ingiltere bize gözdağı verdi.)

millet cemiyeti de en güçlü üyesi olan ingiltere'ye destek vererek musul'u ingiltere mandasındaki ırak'a bıraktı.

not: bu olaylar sırasında hep bizim yanımızda yer alan suriyelilerin torunlarını şuan ülkemizde yardım etmemiz ne kadarda güzel değil mi arkadaşlar. teşekkürler cb'ım.