mısır'da 1250–1517 yılları arası varolmuş türk devleti.
resmi adında "ed-Devletü't-Türkiyye" şeklinde türkiye ibaresini kullanmış ilk devlettir.
aynı zamanda türklük bilinci olan bir devlettir. savaşlarda düşman askerleri normal şekilde esir alınırken doğu roma'ya ait paralı türk askerleri esir alınmaz, hain olarak görülür ve gereği yapılırdı.
moğol istilasına karşı ramazanoğlu ve dulkadirli türkmen beyliklerine de yardıma gelmiş ve moğol ordusuna ilk yenilgisini tattırmış devlettir.
bugün ise anadolu'da izlerini çukurova'da adana, tarsus ve kozan'da görebilmek mümkündür.
askeri aristokrasi devleti. çok uzun dönemler türklerce yönetilmiştir. sonlara doğru kafkas asıllı çerkezler tarafından yönetilmeye başlanmıştır.
bazı hükümdarları türkçe harici dil bilmez. ordusunun subayları türklerden oluşur. ortadoğuya güçlü teşkilat yapıları ile gelen türklerin asker olarak başlayıp yönetici olarak bitirdiği sayısız devletlerden bir tanesidir.
askeri darbe, veraset sistemidir. bu açıdan çok değişik bir sisteme sahiptir.
bazı hükümdarlar dönemlerinde kısa süreli de olsa, saray ve orduda türkçe harici dil konuşmak yasaklanmıştır. bunun sebebi, türkler dışında orduda bulunan diğer halkların aralarında örgütlenmelerini engellemektir.
arap tarihçiler tarafından "türk devleti" manasına gelen "ed-dewlet ul turkiyye" olarak adlandırılmıştır. çerkez dönemlerinde ise çerkez devleti olarak.
türkler tarafından yetiştirilen, ve başarılarını selçuklu/zengi bürokrasisine borçlu olan selahattin eyyubinin kurduğu eyyubi devletini yıkan kıpçak türkleri tarafından kurulmuştur.
türk devleti değildir. geniş alanlarda türkçe yer bulmamıştır. fakat türklerin kurduğu, yönettiği ve koruduğu bir devlettir. çokça islam, önemli derecede arap, birazcık da türk devlet anlayışını toplayın, ortaya bu devlet çıkıyor işte.
türk kelimesinden rahatsız olanlar, türklerin bu denli müthiş bir tarihe sahip olmasını kıskanır ayrıca.
eyyubilerden sonra mısıra hükmeden devlet. kıpçak türkleri kurmuştur.
karadenizin kuzeyinden köle ticareti yoluyla gelen genç türk esirler, orduya girmiş ve kabiliyetleri sayesinde komutanlık seviyesine kadar yükselebilmişlerdir. son eyyubi sultanının ölmesi üzerine onunla evlenen komutan aybek ile beraber eyyubiler son bulmuş ve memlük devleti resmen kurulmuştur.(1250) aybekten sonra başa geçen melik kutuz(1260) moğolları ayn calutta durduran sultandır. kutuz da harzemşah soyundan gelen bir türk komutandır. generallerinden baybarsa moğol zaferinin ödülü olarak vadettiği şam valiliğini vermemesi üzerine, bir av sırasında baybars tarafından öldürülmüş ve baybars melik rüknettin baybars olarak başa geçmiştir.
baybars da yine kıpçak kökenli bir türk komutanıdır. moğolların suriyede durdurulmasında büyük pay sahibidir. bu yenilginin üzerine intikam için gelen moğollar 1277 de elbistan ovasında melik baybars tarafından tekrar tokatlanmıştır.
Memlûkler'in çoğu başta Kuman-Kıpçaklar olmak üzere Türk halklarından oluşuyordu. Ayrıca Çerkes ve Gürcü kökenli memlûkler de bulunmaktaydı. Bunların dışında balkan kökenli (boşnak, Yunan ve Güney Slavları) memlûkler olduğu da bilinmektedir.Beyaz tenli olmayanların Memlûk olma şansı yoktu. Habeş, Batı Afrikalı, Hint ve diğer benzerleri, Memlûk hiyerarşisine ancak hadımlık (haremağalık) yoluyla girmişlerdir. Bunlar da Memlûk toplumunun bir kısmını oluşturmuşlardır.Eyyubi zamanında Mısır'daki memlûklerin çoğunu oluşturanlar Kuman-Kıpçaklar idi.
