Mardin adı hakkında pek çeşitli söylenceler vardır; J.A.Dupre've J.Von Hammer, Marde kelimesinin Savaşçı bir kavim olan Mardelerle ilgili olduğunu. Mardelerin iran Hükümdarlarından Arşedir(226-241) tarafından buraya yerleştirildiklerini anlatır. Şehir ve kavim isimleri arasındaki benzerlik, Mazıdağı yöresinde oturan Yezidilerin Şeytana tapmaları, eski bir iran ananesinin devamı olarak şerre kötülüğe ibadet eden Marde Merin bu bölgeye yerleştirildiklerinin delilidir. C.Ritter her ne kadar bu ifadeyi naklederse de bu ifadeye şüpheli bakar.
Çoğu kaynaklarda: Mardin"in gerçek adı"Merdin" diye geçer. Zira halkın çoğu da bugün böyle demektedir. Bu ad,"kaleler" anlamına gelir. Şehre bu adın verilmesinin nedeni de yakınında bir çok kalenin bulunmasıdır. Mardin kalesi olan, Kuşlar Yuvası, Kartal Kalesi veya Kartal Yuvası, Eskikale Köyünde bulunan Kal'at ül Mara Kalesi Deyrulzafaran Manastırının kuzey doğusundaki Arur Kalesi ve Erdemeşt Kalesi bu adın verilmesine etken olmuştur.
VII. Yüzyılda imparator Maoricius( 1582-602) devri tarihini yazan Theophilaktos Simokattes'da ve Tarihçi Procopius, aynı devir Coğrafyacısı Georgius Cyprius da; Ermenice kaynaklarda Merdin, Süryanice kaynaklarında Merdo, Merdi Marda ve Mardin okunuşlarında rastlanıldığı, Süryani imla farklarının bu kelimenin belirli, belirsiz ve çoğul şekillerindeki ayrılıklarından doğduğu ifade edilmektedir.
Tarihte Mardin için birçok isim kullanılmıştır. Bunlar: Erdobe, Tidu, Merdin, Merdö, Merdi, Merda, Merde. Kartal Yuvası, Kuşlar Yuvası, Mardin...dir.
Fırat ve Dicle nehirleri arasında Mezopotamya denen bölgede, tarih boyunca halklar yerleşti. Birçok millet bu bölgeye geldi ve buradan göçüp gitti. Birbirlerine bulutlar gibi karıştı. Bilahare birbirlerinden yeniden ayrıldı. Bu birleşme ve ayrılma uzun müddet sürdü. Mezopotamya gerçekten birçok milletin ve medeniyetin doğduğu, geliştiği ve birbirine karıştığı münbit bir alandır.
Bir dağın tepesinde kurulmuş olan Mardin, Yukarı Mezopotamya'nın en eski şehirlerinden biridir. Harika bir doğa güzelliğine sahip, üzerine kurulduğu dağlardan aşağıya göz alabildiğine uzanan bağ ve bahçelerle bezenmiş, yemyeşil Mezopotamyaca sanki bekçilik etmektedir.
"MÖ.8000 yıllarında 30 ve 40 Kuzey enlemleri arasında bulunan ve Anadolu'dan iran'a doğru uzanan 1500 km. lik bir alanda hem tahıl yetiştiriliyor hem de hayvan sürüleri besleniyordu. Bu alanda yapılan kazı çalışmaları sırasında çıkan kemiklerden anlaşıldığına göre koyun ve keçi sürülerinin beslenmekte olduğu anlaşılmaktadır." Tarımın başlangıcını, ilk çiftçileri ve çobanları anlatan kitapların ortak sentezi bu olduğuna göre; Mardin de sözü edilen enlemler arasında bulunması itibariyle M.Ö.8000 yıl öncesine kadar giden bir yerleşik geçmişe sahiptir diyebiliriz.
Mardin, mimari, etnografik, arkeolojik, tarihi ve görsel değerleri ile zamanın durduğu izlenimini veren Güneydoğunun şiirsel kentlerinden biridir. M.Ö.4500'den başlayarak klasik anlamda yerleşim gören Mardin, Su-bari, Sümer, Akad, Babil, Mitaniler, Asur, Pers, Roma, Bizans, Araplar, Selçuklu, Artuklu, Osmanlı dönemine ilişkin bir çok yapıyı bünyesinde harmanlayabilmiş önemli bir açık hava müzesidir.
Geçmişi tek karede dondurmayan, taş sokaklarında dolaşanlara geniş bir tarih yelpazesi sunan büyüleyici bir şehirdir.
mardin ..........
bir an dursaksadım ve kendi kendimi yiyip bitiren bir olmazlığın içine düştüm şuan, neden mardin için bişey yazamıyorum şuraya. oysa mardin diyince yüreğimde birşeyler coşup duruyor. bu kadar sevilesi bu kadar uzak oysa okadar yakın bu memleket için yazılacak okadar çok şey varken neden yazamıyorum. bu sorunun cevabını irdeleyip duruyorum şurda yarım saattir. işte böyle bir memleket mardin. kelimelerle anlatılamıyacak kadar güzel. uğruna yakılan ağıtları dinlemekle acıları paylaşılamayacak kadar hüzün dolu. kozmopolitik bir yer diyerek var olan renkliliği ve kültürü anlaşılamayacak kadar kutsal memleket. hala dimdik ayakta duran süryani ve kürt yapılarıyla ünlü tarihi şehir. hala faaliyette olan kiliseleriyle türkiyede islamiyeti en koyu yaşıyan bölgenin bağrında herkes dinini istediği gibi yaşamasıyla dünya örnek. gözü pek yiğit evlatlarıyla ünlü sürgün ülkemin sürgün şehri. merédin
diyarbakırın 90km güneyinde yer alan,şehrin karşısındaki tepeden en güzel fotoğraflarının çekildiği,mabelin bahsettiği gibi son derece sıcak insanlara sahip,bölgenin hatta ülkenin en güzel kuruyemişlerinin bulunabildiği,gelinilmişken hasankeyf ve nemrud dağı üçlemesi oluşuturulursa insana dünya üzerinde hala güzel şeylerin ve yerlerin olduğu hissini aşılayabilecek harika şehir.
özellikle kente bir açıkhava müzesi havası veren, kalenin eteklerinden ovaya doğru ve birbiri üzerine yükselen teraslar halinde yerleşmiş evlerini mutlaka görmek gereken şehir.
şehir merkezinin tamamını sit alanı olduğu güneydoğu ilimizdir...dünyada bu şekilde sit alanı olarak kabul gören ve sayıları cok az olan şehirler arasındadır...birçok kez gezmeme rağmen defalarca daha gezebileceğim tarihi doku...
silüeti ile kafama kazınmış il.fotografçılık kursuna devam ederken.hocamız bir şehri çekiyorsanız betimlemek için gündüz çekmeniz lazım demişti.örnek olarakta mardinin gece çekilmiş bir fotosunu gösterip neresi mesela burası diye sormuştu.ilk cevap mardin di.O zamandan beri sevmez beni...
