“insanları bedenen ameliyat etmek için uyutmak, ruhen ameliyat etmek için ise uyandırmak gerekir.”
tolstoy/
insanoğlu, metalara ve nesnelere bağlandıkça ruhsal uykusu derinleşiyor, rüya üstüne rüya görüyor... uyanın ey insanlar, zihinsel hastalıklarınızdan, depresif hallerinizden, her türlü ruhsal sıkıntılarınızdan kurtulmak için uyanın!
uyanın ve kendinizi tanıyın. kendi hakikatini bilen insan için, çaresizlik yoktur.
sanatı insanın insanla olana ilişkisinin en ulvi aracı olarak tanımlayan tolstoy, duyguculuk akımının da en önemli savunucusu olmuştur. dili düşüncelerin dahi aktarımında sınırlı bulurken, duygu aktarımı konusunda son derece yetersiz bulur.
tolstoy'a göre bu anlamda sanat, insanlar arasında ruhani bir birleşme, bir duygudaşlık gerçekleştiren kolektif bir insan etkinliğidir.
