lazca

(bkz: lazuri)

Karadeniz bölgesinde konuşulan sempatik bir dil. ingilazca diye de bir geyik dönmektedir ortalıkta.*

Şu günlerde lazca kanal için imza topluyorlar. Bir dildir günümüzde insanlar karadeniz şivesini lazca olarak algılamıştır. Aksine lazlar iyi türkçe konuşmaktadır. Kazım koyuncu şarkılarıyla lazların özgürlük mücadelesini vermiştir. Lazların büyük çoğunluğu sosyalisttir. insanlar anadilinde eğitim alabilmelidir bunun aksini düşünen kişi faşistir. Lazlar,kürtler,aleviler olsun insanlar dili ile dini ile baskı altına alınmaktadır. Umut ediyorum yarının sosyalist dünyasında herkes dinini,dilini,ırkını özgürce yaşayabilecek.

lazca ; rize pazar-hopa arası konusulan yöresel bir dildir . lazlar sosyalist değildir , kazım koyuncunun temsıl ettıgı dıl ve siyasi görüş grubu Hopa-hemşinlilerdir , ama kazım lazca da soylemektedir .

tanım : lazca " uyy geliyirum , bakayirum , hadi daa" demek değildir .

lazca zannedildiği gibi tüm karadenizlilerin dili değildir. zaten lazlar tüm karadenize yayılmıs degildirler. saadece bazı köylerde mukimdirler. karadeniz halkının coğu laz değildir (hemde büyük coğunluğu) karadeniz halkının kıpcak türklerinden olduğu söylenir tatarlarla akraba olduklarını söyleyenlerde vardır

türkiye'de yaklaşık 30 bin insanın anadili olan dil. karadeniz'de bir kaç bölgede hala konuşulmaktadır. bir, iki nesil sonra tamamen yok olacağı düşünülüyor. valla eline her silah alanın dilini koruyacağımıza, böyle barışçıl insanların da dilini korumamız lazım bence. bir dilin içinde yüz yılların mirası vardır. bu miras yok edilmesin.

"dilimizi koruyoruz" biz diye adam vurmayan insanlarin konustugu, kulaga cok guzel gelen dil. kultur mirasini korumakla, ana dilde egitim hakki gibi abuk bir seyi nicin surekli yan yana koyup sacmaliyorsunuz hic anlamiyorum. insanlar anadillerini ogrenmeye tesvik edilmeliler ve bu anadil korunmalidir da, gerekiyorsa universitede filoloji bolumleriyle de desteklenmelidir.
yani universiteler tamam. ulkede konusulan dillerin herhangi bi sekilde filoloji bolumlerinde yer almamasi cok buyuk bir ayip zaten. sacmalik.
yani anadil egitimi'nin savasini verelim hep birlikte. anadilde egitimi degil. bu ulkenin resmi dilinin yaninda baska diller, baska kulter hibe olmasin, onlarda buyusun. kusaklara aktarilsin. anadil egitimidir bunu yapacak olan tekrar soyluyorum anadilde egitim degil.

ama ilkokuldan baslayarak "anadilde egitim" bi nedir allah'iniz askina? turkiye'de kac tane anadil var biliyor musun? sadece kurtce, lazca degil ki. arapca ne olacak hatay dolaylarinda? anadolu dedigin dunya besigi, say say bitmez anadilleri. sadece bu 3 dili dusunun ana dilde egitim verildigini, 3 farkli dil, 3 farkli egitim sekli, 3 farkli okul. biz daha dogru durust tek dilde egitimi oturtamadikki yerine. niye yirtiniyoruz milli egitim demek adami mallastirmak demektir diye. cunku bunu bile beceremiyorlar. tek dilde bile anlasamiyoruz daha. kaldi ki turkce bu ulkede yasayan herkesin anadilidir, yalan mi degil mi? niye bu kadar surekli sacma sapan doldurusa geliyorsunuz ya.

o zaman aramizda iletisimi nasil saglayacagimizi da soyleyin. 3 farkli (ki sadece 3 degil x e kadar gider bu anadil sayisi) egitim ve dil sekliyle, bi deyin bana dolmusa bindiginizde karsinizdakine nereye nasil gideceginizi nasil tarif edeceksiniz? en basitinden. karsidaki adam cat pat turkce biliyor, cok iyi lazca biliyor, sen ingilizce biliyorsun buyuk ihtimal o da ingilizce biliyor. iyi turkceyi ve lazcayi rafa kaldirip, ortak en iyi bildigimiz sey - ki ne kadar bildigimizde supheli- derdimizi ingilizce olarak anlatalim. hani simdi turkce olarak cok anliyoruz ya birbirimizin derdinden. az bi 5 gun sonrasini degilde 10 yil sonrasini gorun de gaza gelirken 3 kere dusunun bari yav.

olelere gelesice türkçe-lazca güzel bir tamlama olabilir.

farklı lehçelere de sahip,güzel insanların dili.

rizenin pazar ilcesisin melyat köyunden baslar gürcstana kadar uzanır fakat lazcadan lazcaya fark vardır pazar lazcasıyla gürcü lazcası arasında fark vardır anlasamazlar hatta pazara komsu olan ardeşenle bile farklar gorulur ama bu iki sehir birbiriylr kolaylikla analassabilir.

kullanıldığı bölgelerin insanlarca fazla yanlış bilindiği dildir.

karadeniz bölgesinde yaşayan "bazı" vatandaşlarımızın konuştukları dil.

bölgeden bölgeye değişen bir dildir. örneğin ad kelimesi arhavide coxo, pazar da yoxo diye bilinmektedir. aynı şekilde benim kelimesi arhavi de çkimi, pazar da şüimi diye bilinmektedir. ayrıca çok ta orjinal bir dildir, konuşması zevklidir. kulağa da hoş gelir. ilgilenenler için bir de web sitesi var:
http://www.lazuri.com/

konuşulduğunda insan üzerinde egzotik bir etki bırakan dil..
çok sevimlidir kendileri..

trabzonlu olmama rağmen kazım koyuncu'nun sevdirdiği lisan. (bkz: zuğaşi berepe)

Lazlar Açılımdan Tehlike Altındaki Dillerinin Korunmasını Bekliyor

Laz Kültür Derneği Başkanı Beşli, "Bu iktidarı desteklemiyorum, ama kanın durması her şeyden önemli. Gençlerin ölmesini kimse kabul edemez. Ne olursa olsun desteklenmeli" diyor, yer adlarının iadesi, devlet okullarında Lazca öğretimi, TRT'de Lazca yayın istiyor.

Laz Kültür Derneği'nin Başkanı Mehmedali Barış Beşli, hükümetin "demokrasi açılımı" adını verdiği, Kürt sorununun çözümü girişimlerini, "henüz içinin doldurulmadığını" saptasa da, önemli buluyor.

bianet'in sorularını yanıtlayan Beşli "Eğer bu açılım, Türkiye'de akan kanın durmasını sağlayacaksa, ne olursa olsun desteklenmesi gerekir, diye düşünüyorum. Bu, benim desteklemediğim bir iktidar olmasına karşın, kanın durması çok önemli" diyor.

Beşli'ye göre, Kürt sorunuyla Lazların sorunu farklı:

"Kürt sorunu, uluslararası ölçekte, barışın sağlanması için bir an önce çözülmesi gereken bir mesele. Her Türkiye Cumhuriyeti yurttaşının en büyük özlemi bu olsa gerek. Hiçbir anne baba 18, 20 yaşındaki çocuğunun ölümünü kabul edemez. Gencecik insanların ölümü kabul edilemez. Bizim sorunumuzun temelleriyse, siyasi olmaktan çok kültürel. Dilimizin, kültürümüzün yok olmasıyla ilgili."

"Bu süreçten elbette biz de bir şeyler umut ediyoruz" diyen Beşli, hükümetin sivil toplum örgütleriyle görüşmeleri kapsamında kendilerine bir teklif gelmediğini, gelirse görüşeceklerini söylüyor ve ekliyor: "Bazı hatırlatmalarda bulunabiliriz. Türkiye'de sadece Türkler ve Kürtler yaşamıyor. Başka kültürel gruplar da var. Kısmen temsilcisi olduğumuz Lazların adına talepleri dile getirebiliriz."

Söylediklerinin "kişisel görüşleri" olduğunu vurgulayan, "Kan durduktan sonra bizim sorunlarımızı konuşmak çok daha kolay olacak" diyen Beşli ilk etapta yapılabilecekleri şöyle anlatıyor.

Yer adlarının iadesi: Cumhurbaşkanının "Norşin", Başbakanın "Potomya" demesinden, olumlu bazı değişikliklerin olacağı hissini taşıyoruz.

Doğu Karadeniz'de Lazca olan yer adlarının iadesi bizim eskiden beri var olan taleplerimizden. En kolayı bu. Aynı zamanda kazanımı da çok yüksek olur. Çünkü adlar o coğrafyanın yaşadıklarını anlatır, tanıklarıdır. Lazca yer adları kitabını hazırlıyoruz, yakında yayımlayacağız.

Rize'nin Pazar ilçesinin eski adı Atina'dır. Dedem hep Atina dedi. Hiçbir zaman Pazar demedi. Hele bir de Yunanistan'daki Atina'yla kardeş olsa ne güzel olur. Ben hâlâ köy adlarının yenilerini bilmem. Rize'nin Vitze ilçesinin adı, 60'lı yıllara kadar Viçe'ydi. Şimdi Fındıklı.

Kazım Koyuncu'nun köyünün şimdiki adı Yeşilköy. Eski adı Pançol. Hopa'nın bir köyü. Bir yerin adı değiştirildiğinde özgün bir ad vermek yerine, basmakalıp adlarla tek tip coğrafi kültür yaratılıyor. insanların dilleriyle, adlarıyla uğraşmamak gerek.

Okullarda Lazca öğretimi: Anadilimiz koruma altına almalı. Laz dili ve kültürünün korunmasıyla ilgili ısrarcıyız. Lazca, UNESCO raporuna göre Türkiye'de "kesinlikle tehlike altında" olan 15 dilden biri. Her dil gibi, Lazca da evrensel mirasın bir parçası. Devlet okullarında öğretilmesini istiyoruz. Tabii bu bugünden yarına olamaz. Altyapı ister. Bunun için üniversitelerde Kafkas kürsüleri kurmak gerekir. Anadilde eğitim talebimiz söz konusu değil. Bu çocukları Lazca'dan soğutabilir.

TRT'de Lazca yayın: TRT Şeş'in açılması çok olumluydu. Ama Lazca TV istediğimizde TRT bunu altyapı yetersizliğini gerekçe göstererek reddetti. Yaklaşık üç ay önce idare Mahkemesi'nde buna karşı dava açtık. Kamu televizyon ve radyolarında Lazca yayın olmalı.

Lazlar kimdir?

Laz, Karadenizlilere verilen isimlerden biri değil. Lazlar kendi dili ve kültürü olan, Anadolu'nun kuzeydoğusu ile Gürcistan ve Abhazya'nın Karadeniz kıyılarında yaşayan Güneybatı Kafkasyalı ayrı bir kadim halk.

Bölgedeki Roma hakimiyetine kadar Pagan olan Lazlar bu tarihten itibaren ağırlıklı olarak Ortodoks Hıristiyanlığı benimsediler. Müslümanlaşmaları ise 16. yüzyılı buldu.

Türkiye'deki geleneksel coğrafyaları Rize'nin Pazar, Ardeşen, Çamlıhemşin ve Fındıklı ilçeleriyle Artvin'in Hopa, Arhavi ve Borçka ilçelerinden oluşuyor. Öte yandan Lazlar göçlerle Türkiye'nin hemen her köşesine dağılmış durumda. Milliyet'in 2007'de Tarhan Erdem yönetiminde KONDA'ya yaptırdığı bir araştırmaya göre Türkiye'de kendini Laz olarak tanımlayan 220 bin civarından insan yaşıyor. (TK)

http://www.bianet.org/bia...inin-korunmasini-bekliyor

karadeniz'in sadece % 1'inden az bir nüfusunu oluşturan halktır, lazlar ve megreller olarak 2 temel gruba ayrılırlar.çeşitli köylerde konuşulan pre-rumca (pontus) dilinden ve hemşin çevresinde konuşulan hemşince ile sıkça karıştırılır bilmeyenler tarafından.etnik olarak kafkas gruplarından biri olan lazlar 16 ve 17. yüzyıllarda islamiyete geçmişlerdir.

lazca ayrı bir dildir, doğrudur.

lazca televizyon için imza toplandığı ve benzeri girişimlerin yapıldığı da doğrudur. hatta skani nena * gibi yayınları incelediğinizde kazım koyuncu'yu örnek aldıklarını ve kendisinin hiç bir geleneğe bağlı olmadan 'lazların özgürlüğü' için şarkılarını dillendirdiğini söylemektedirler.

lazların bir dili, kültürü vardır ve korunmalıdır.

ama şu da bir gerçektir ki kürt açılımı, ermeni-rum açılımı, alevi açılımı derken sıraya laz-gürcü-abhaz açılımı getirmek isteyenlerin pohpohlamasıdır durum.

ve çok tehlikelidir! buna dair çalışmalar yıllardır devam etmekte, yurdışlarında eğitilen ajanları seneler özellikle doğu karadeniz'in can alıcı yerleşkelerine taşınarak ciddi yol almışlardır.

kürt miliyetçiliği gibi laz milliyetçiliği de sessiz sedasız yol almaktadır.

ve hala bu ülkede kendilerine sosyalist diyenler, sınıf mücadelesi ile ırk mücadelesini birbirine karıştırmaktadırlar!

hem de özgürlük adı altında!

laz ırkına mensup kişilerin ana dili.

türkçe, çerkezce, rusça, rumca karışımı yapay dil. kimsenin anası sahipsiz değil. türkiye devletinin anadili türkçedir.

lazların konuştuğu dil. genel ve yanlış bilginin aksine bir şive değil apayrı bir dildir. yani ayrı bir alfebesi, grammer yapısı ve telaffuzu vardır. gürcüce'nin bir lehçesidir. ayrıntılı bilgi için:
http://www.lazuri.com

çoğu kişi tarafından karadeniz şivesi sanılıyor. yok öyle bir şey. bildiğiniz dil işte.

birçok kişinin lazcayı bir şive bildiği gerçeği.

doğu karadenizde de rize ilçesinden sonra yaygınlaşan lazların, ana dili.

kafkasyanın yüzlerce dilinden sadece biridir. fonetik olarak gürcüceye benzer.