kişiliğin erken dönemlerine dair daha önce aforizmalarım olmuştu. beni bilen sevgili soda severler hatırlayacaktır.
insan kişiliği yaşadıklarıma göre 30-35 yaş aralığında nihai halini almaktadır. eskiden kızdıklarınıza kızamaz, eskiden sevdiklerinizi sevemez, güldüklerinize gülemez, gördüklerinizi göremez hale gelirsiniz.
işte kişliğiniz artık nihai halini almaya başlamıştır.
Kimine göre bu daha erken yaşta da olabilir. Kişiliğin oturması için en önemli şartın;
Zorunlu olarak bir yerde bulunmanız ve o bulunduğunuz ortamda hayatınıza devam etmek zorunda olmanızdır.
Nerelerdir buralar? Şöyledir efendim; iş hayatı, öğrenci iken yurtlar, hatta kimileri için evlilik, bakmak zorunda olduğunuz birileri vs. vs. buralarda zorunlu olarak hayatınıza devam ettiğinizde ya da olguları sürdürdüğünüzde kişliğinizdeki değişmleri ve zorlanmaları daha net anlayacaksınızdır.
bu uzun yazımı okuma sabrını gösterdiğiniz için teşekkür ederim sayın soda severler.
bu kavramın oluşmasının etkenlerine baktığınızda garip bir yolculuğa çıkıyorsunuz.
Kimine göre 0-3 yaş önemli iken, kimilerine göre ergenlik...
aslolan ise öğretilerin değil, davranışların etkisinde oluştuğudur.
Farzı misal; sizden yaşça küçük bir bireye doğruyu ya da güzeli anlatmanız ile doğruyu ve güzeli göstermeniz arasında etki ve kalıcılık açısından temel bir farklılık vardır. Hatta koku ile anlatabilsek keşke doğru ve güzeli.
Kişilik kavramının oluşumunda etken olan girdiler, insanın fizyolojik özellikleri ile elde ettiği verilerdir.
Bu fizyolojik özelliklerden en önemlileri sırasıyla
koku
görme
duymadır.
dolayısıyla, bir konuyu 10 kere anlatmak yerine 5 kere göstermek ya da 1 kere koklatmak daha evla olacaktır.
kişilik denen soyut ama somut etkili olgunun oluşumu insanın yaşadıklarından oluştuğu aşikardır. Duyduklarından ise eser miktarda esinlediğini düşünmeliyiz.
-bireyin doğuştan getirdiği özellikleri ve içinde yaşadığı çevrenin etkileşimiyle oluşur.
-her bireyin kendine özgüdür. kişiyi başkalarından ayırt edicidir.
-oluşturan özellikler bir bütündür ve süreklilik gösterir.
-özellikleri sürekli gelişme içindedir.
-yaşam süreci içinde yavaş yavaş oluşur, katıdır ve kolay değişmez.
-temeli fizyolojik ve biyolojik olan psikolojik bir olgudur.
-davranışların hareket noktasıdır.
Ergenliğin sonuna kadar şekillenir. Bu süreç bittikten sonra meydana gelen kusurlar kolay kolay düzeltilemez. Psikiyatrik ilaçlar ancak onları az buçuk kamufle edebilir. Bu yüzden anne babaların çocuklarını iyi gözlemlemeleri gerekir, onların üzerlerine olabildiğince titremeleri gerekir, onlara güzel bir hayat sunmak adına.
Kendi içerisinde dahi, hakkında yapılacak güzellemeleri yalanlayabilecek derecede paradoksları barındıran çok kompleks bir kavram. Teklikle ifade edilmesine rağmen kişilik denen olgunun derinine inildikçe, insan yaşamında vuku bulan envai çeşit duruma göre farklı farklı eylemlere gebe olduğunu görürüz. Eğer kişiliği belli bir kalıba endeksleyerek değerlendirmeye kalkarsak çoğumuzun tutarsızlıklarla/yanlışlarla dolu varlıklar olduğuna kanaat getirmiş oluruz.
bir insanın kendine yapabileceği en büyük kötülük, eğer güçlü bir kişiliği olmadığını düşünüyor ise bunu doğuştan gelen birşeymiş gibi görüp kendini bırakmasıdır. kişilik, liderlik, başarı türü etkenler kişiye sanıldığının aksine doğuştan verilmez. kişinin hayatı boyunca edindiği her tecrübe ile gelişir, şekillenir. sizden başarılı olan kişi ile sizin aranızdaki tek fark, o kişinin küçüklüğünde bir kıza tam açılacakken, sizin başınza gelenin aksine kızın annesinin gelmemiş olması bile olabilir.
bazılarımız gerçekten çok şanssız tecrübeler ile büyüyoruz, ailevi nedenlerden tutun da farklı sebeplere kadar. büyümenin belki de en büyük özelliği bu, bazı kişilik özelliklerimiz ne kadar yerine oturmuş gibi gözükse de kontrol hala ellerimizde.
evet, hayatınızdan, sevdiğiniz kişiden, ailenizden şundan bundan memnun değilseniz düzeltmek için atacağınız o ilk adım için hiç geç değil.
insanın yaşadığı olaylar, maddi- manevi sıkıntılar veya fazlaca doyumla, etrafındaki kişilevb çevresel faktörlerle ( anne- baba karakteri, yetiştirme tarzı) şekillenen ruh yapısı.
dişiliğin yanında esamesi okunmayandır bir arkadaşıma göre.
çok çok önemlidir. patronluk, müdürlük, zenginlik, fakirlik felan fas fiso. nezaketi öğrenmiş adam/kadın her yerde kendini gösteriyor. bir patron biliyorum ki öğle arasında yemek yemediği ve ekstra kadına hazırlattığı için, bu senin görevin değil deyip tabağını yıkamaya kalksın. ve yine bir çalışan gördüm ki, hem genç hem işçi statüsünde bana çay getir şeklinde saygısızca istekte bulunmuş, böbürlenmiş.
değer önemli mevzu, erdem diyoruz kişilikle bağdaşınca. abimle konuşurduk ve güzel yerlere değinirdi. düşünsene pierrot çok paran var, hergün istediğin yerde isteğin yemeği yiyebiliyorsun. ne ifade edecek sana, sıradan bir şey. zaten hergün yapıyorsun. lakin bir gün kazandığın parayla gittiğin güzel bir restorantta yediğin yemek, sende güzel bir anı olacak. değerli bir an. hayatında elde ettiğin şeylerin değeri olmalı. değersizleştiği vakit, gayen kalmayacaktır. hiçbir zaman kazandıkların, kaybettiklerinden az olmamalı. güzel konuşmalar bunlar. kişilik böyle böyle şekil alıyor.
hem salt yaşla, parayla, mevkiyle alakalı değil. yetişmeyle, görmeyle, anlamayla eş kişilik.
hak ve fiil ehliyeti bulunan zaman zaman hukuki müesseselerle hak ehliyeti olmasa da fiil ehliyeti kısıtlanabilen ve her insanda bulunmayan bir erdemdir.
