çilekle birlikte market önlerinden rahiyaları ile burunları şenlendiren.
yaşlı amca ve teyzelerin de kasaların başında tatlı tatlı seçip kendilerini oyaladıkları.
aslında kuru kayısılar da ikiye ayrılır:
a)kükürtlü: çoğu markette satılan ve b'dekine göre daha ucuz olan kuru kayısıdır. rengi sarıdır, tadı da fena değildir.
b)kükürtsüz (doğal kurutulmuş): kabız olan insanlara asıl önerilen kuru kayısıdır. rengi kahverengidir. Bence tadı a'dan iyi yaştan kötüdür. amma lakin ki çoğu insan a'yı daha çok tüketir, tadını da daha çok beğenir.
yaş kayısılır da benim için artık ikiye ayrılmaktadır:
a)Sarı renkli, mis kokulu yaş kayısı: yiyelim, yedirelim. hele ki izmir'in pazarından alınmışsa mis gibi...
b) yeşil renkli sert mi sert yaş kayısı: ankara'daki marketlerde bol bol görebileceğimiz kayısıdır. şöyle bir dokununca o sertliği size hoş gelir. alırsınız eve gelir, yıkar bir tüketeyim dersiniz ama erikten farksız bir tadı vardır. Kötü değil ama güzel de değil. yani şey bir kayısı için güzel değil.
Halen dünyada en yaygın olarak Anadolu'da (özellikle Malatya ve çevresinde) bulunur.Özellikle Battalgazi(Eskimalatya) bölgesinde dünyanın en kaliteli kayısısı yetişir. Ağılyazı(Rustuşağı),Adagören(Kilisik)ve Kuluşağı köylerinde tarlaların geniş olması ve ağaçların 10'ar metre aralıklarla dikilmesi en kaliteli kayısının yetiştirilmesini sağlamıştır.Yaşlı kayısı ağaçlarından kaliteli ürün elde edilemediğnden özellikle bu belirtilen köylerde 15 yaşından büyük ağaçlar kesilip kademeli olarak yeni ağaçlar dikilmektedir.Yağmurlama sistemiyle 8-10 gün aralıklarla sulanan kayısın % 85 gibi büyük kısmı kuru kayısı olarak dünya piyasasına verilir.
En Çok Kayısı Üreten 10 Ülke, 2005
(1,000 ton)
Türkiye 390
iran 285
italya 232
Pakistan 220
Yunanistan 196
Fransa 181
Cezayir 145
ispanya 136
Japonya 123
Fas 103
Suriye 101
World total 1916
A vitamininin öncül maddesi olan B KAroten ve mineral maddelerden potasyumca çok zengin olan kayısının sağlık açısından çok önem taşımaktadır. B Kroten vücudu saran epitel doku, göz sağlığı, kemik, diş gelişmesi ve endokrin bezlerinin çalışması için gereklidir. Ayrıca A vitamini üreme ve büyümede, enfeksiyonlara karşı vücut direncinin artmasında önemli rol oynar. A vitamini normal vücut hücrelerinin kanserli hücreye dönüşmesinin başlıca sorumlusu olan aktif kanserojenlerden tekli oksijenin oluşmasını önlemekte veya oluştuktan sonra etkisiz hale getirmektedir. Ayrıca A vitamini organizmanın ve sağlıklı hücrelerin direncini arttırarak kansere karşı koruyucu görev yapmaktadır. Bu koruyucu aktivite sigara ve alkol kullananlar için daha da önemlidir. Kayısının sodyumca fakir, potasyumca zengin olması nedeniyle kalp yetmezliği, böbrek hastalıkları, hepatit,siroz tedavisinde önemli etkileri olduğu bilinmektedir. Kuru kayısının 100 gramında yaklaşık olarak 24 gram diyet lifi bulunur.
Yetişkin bir insanın ise günlük diyet fiber ihtiyacı 25 gramdır. Diyet lifi sindirim sisteminde salgılar, enzimler tarafından hidrolizlenemeyen polisakkarit lifnin gibi bileşiklerden oluşmaktadır. Diyet lifi kabızlık,irritabl+ kolon sendromu, apandisit, hemoroid, diş hastalıkları, şişmanlık, şeker hastalığı, koroner kalp rahatsızlıkları gibi ahstalıkların oluşum riskini azaltmakta bağırsakların düzenli çalışmasını sağlamaktadır.
(bkz: http://www.emismis.com)
