günümüzde mirasçıları uygurlar kısmen de özbekler olan devlet
islamiyet ile birlikte türk devlet geleneğini harmanlamıştır ki bu sistem osmanlı imparatorluğu tarafından da kullanılmıştır
ayrıca karahanlı devleti,gazneli devleti,büyük selçuklu devleti,delhi sultanlığı,timur devleti,altın orda devleti,babür imparatorluğu,çağatay hanlığı işte ne bileyim osmanlı imparatorluğu zibilyon tane müslüman türk devleti var zibilyon tane de filozof,bilim adamı çıkarmış bilime önem vermiş araplar'dan farklı yani ayrıca bu devletlerden hiçbirinin de türkleri araplaştırdığı yok sen islam dinini düzgün yaşayamıyorsan daha müslüman olmak ile arap olmanın farkını çözemediysen karahanlılar ne yapsın selçuklular ne yapsın osmanlılar ne yapsın amına koyim.
günümüz doğu türkistan toprakları üzerinde bilge kül kadir han tarafından 840 yılında kurulmuş ve 1212 yılına kadar hüküm sürmüş, satuk buğra han döneminde islamiyeti topluca kabul etmiş bir türk devletidir.
karluk, çiğil ve yağma türk boylarının birleşmesiyle oluştuğundan batılılar tarafından |karahanlılar devleti| adıyla anılmıştır.
⇒ Yazılı eserleri ilk Karahanlılar ortaya koymuştur. ⇒ Başlıca yazılı eserleri; Kutadgu Bilig, Atabetül Hakayık, Divanı Hikmet'tir. ⇒ ilk medreseyi kurmuşlardır.
sadece islam'ı kabul eden ilk türkler oluşları ile değil; aynı zamanda türklük vurgusu yaparak, türkçe'nin arapça'ya üstün olduğunu kanıtlamaya çalışarak, medrese ve külliyeler inşa etseler de eski kültürlerini terk etmeyerek diğer türk-islam devletlerinden milli-ulusal/bilinç-şuur farkı ile ayrışırlar.
tarihi bir türk-islam devleti idol ve hedef alınacak ise bu yalnız karahanlı devleti olmalıdır.
