kupa, maça, sinek, karo'dan oluşan, destesinde 52 kart bulunan, envai çeşit oyun oynanabilen araç gereçlerdir. oyunlardan kişisel tercihim blackjack ve poker en iyileridir.
eski çin'de bulunmuş olan iskambil kağıtları mahjong adlı oyunun daha kolay oynanması için ortaya çıkmıştı.ilk çıktıklarında 2den 9a kadardı sayılar.32 kart vardı.
avrupa'ya ilk oyun kağıtlarını gelmesi de 1300lü yıllarda memlükler tarafındandır.getirdikleri kağıt destesi 52liydi.yani şimdiki gibi sadece resimli karakterler farklıydı.hükümdar,baş general ve general simgeleri idi resimliler.
şimdiki dört çeşidi de(maça,kupa,karo,sinek)fransızlar 15.yy.da buldu.
bir de resimli kartların anlamları vardır.
maça papaz:davut.
kupa papaz:charlemagne.
karo papaz:julius sezar.
sinek papaz:büyük iskender.
maça kızı:pallas.athena'nın kuzeni.annesi zeus'un metresiydi.
kupa kızı:judith.israil halk kahramanı.asurlular israil oğullarını yok etmek üzereyken düşman kampına sızar.asur lideri general holofernes'i kendine aşık eder.bütün bilgileri alır ve kafasını keser.asurlular liderlerini kaybedince geri çekilir.
karo kızı:rachel.hz.yakub'un ikinci karısı.anglo-sakson milletlerinin anası.
sinek kızı:argine.latin kraliçe.latinlerin anası.
maça bacak:ogier the dane.efsane danimarka şövalyesi.kendisi prenstir aynı zamanda.efsaneye göre kronborg şatosunda uyumaktadır.danimarka tehlikeye girdiği zaman da uyanıp onları kurtaracaktır.
kupa bacak:la hire.efsane fransız general.yüzyıl savaşlarında generalliğe yükselmiş.jeanne d'ark'ın sadık askerlerindendir.
karo bacak:hector.troya prensi.troya savaşında da savaştı.filmi izleyenler daha net olarak bilir kim olduğunu.
sinek bacak:lancelot.yuvarlak masa şövalyesi.herkes biliyo kim olduğunu uzatmayayım.
kağıt oynayan varsa bunları bilsin üniversitede hiç hesap ödemedim,eşli oyunlarda.
ayrıca en güçlüler maçaları temsil eder.
4 farklı seri olmasının sebebi fransadaki 4 farklı gücü temsil etmektir. bu güçlerin sahip olduğu nufuz, oyun kartlarının gücüne yansır.
en değerli seri, kraliyeti temsil eden kupadır.
ikinci seri, ordu ve askeri temsil eden maçadır.
üçüncü seri, kilise ve rahip takımını temsil eden karodur.
en değersiz seri, halkı temsil eden sinektir.
üzerinde türlü türlü entrikalar ve akıl oyunları yanı sıra da kazanma ihtiyacı duyduran şekilli vede desenli 4gen geometrisindeki her zaman cep yakan kasadan yana olan canlıymışcasına tuzaklar kurabilen cansız, kagıt parçası..
çocukluk yıllarının korkutan ve esrarengiz gelen kelimesi.
haliyle direk anlamını çözemediğim için efsunlu gelirdi.
bir de fal mal bakarlardı. ilginçti. dünyanın etkilerine fazla maruz kalmamış küçük bir beyin için, acaipti.
o amaçsız kalabalığın içinden biri elini ceketin cebine atar.gözler cepten çıkan eli seyretmektedir. çıkan deste sonraki bi kaç saatin güvencesi olmuştur bile.
--spoiler--
iskambil kartlarının nerede ve ne zaman ortaya çıktığı tam olarak bilinmiyor. Yedinci ve onuncu yüzyıllar arasında Çin'de ortaya çıktığı ve onüçüncü yüzyılda Marco Polo tarafından Avrupa'ya getirildiği tahmin ediliyor. Hindistan'dan veya Arabistan'dan geldiğini ileri sürenler de var; ama bugünkü şekilleriyle kullanılmalarının ondördüncü yüzyıl Fransa'sına dayandığı daha yakın bir bilgidir.
O tarihlerde, Fransa'da dört sınıf vardı ve iskambil kağıtlarındaki kupa, maça, karo ve sinek bu dört sınıfı temsil ediyordu. Kupa bir kalkanı andıran şekli ile asil sınıfı ve kiliseyi, maça bir mızrağın ucunu çağrıştıran şekli ile orduyu, karo ticari deniz işletmelerinin eşkenar dörtken kiremitlerinden esinlenerek orta sınıfı, sinek ise yonca yaprağına benzeyen şekli ile köylüyü temsil ediyordu.
Bugün briç, poker vb. oyunlarda kupanın en değerli sineğin ise en değersiz kart olmasının nedeni işte bu sınıflamadır.
Aslında bizde papaz adı verilen kartın adı ingilizce'de kral (king), kızın ise kraliçedir (queen). Vale için ilk zamanlarda düzenbaz anlamına gelen knave kelimesi kullanılırken, günümüzde jack ismi kullanılmaktadır. Yani, yabancı kartlarda kral ve kraliçe evli iken, bizde biraz yaşlı görülerek krala papaz adı verilmiş, kraliçeye de kız denilerek oğlana layık görülmüştür.
Bazı ülkelerde oyun kartlarında değişik isim ve semboller kullanılmasına rağmen, en yaygın olanı Fransızların kullandıklarıdır. Fransızlar maça şeklini mızrağa benzeterek 'pique' adını vermişlerdir. ingilizce'de ise aynı anlamdaki 'spades' kelimesi kullanılmaktadır.
Her ne kadar bir kalkanı andırdığı için asil sınıfı temsil ettiği ileri sürülse de 'kupa' klasik bir kalp şeklidir. Bu nedenle Fransızlar ona 'coeur', ingilizler ise 'heart' adını vermişlerdir.
'Karo' için Fransızca'da kare anlamındaki 'carreau' kullanılırken ingilizler elmas anlamındaki 'diamond'u tercih etmişlerdir.
Bizim 'sinek' dediğimiz şekil ise çok açık üç yapraklı bir yoncadır. Fransızlar bu anlamdaki 'trefle' kelimesini kullanırlarken, ingilizler 'club' (kulüp) ismini kullanmışlardır.
işte bu nedenle briç oyuncuları 'maça'ya 'pik', 'kupa'ya 'kör', 'sinek'e de 'trefli' derler; zaten aslına uygun olan 'karo'yu da olduğu gibi kullanırlar. Birli, papaz, kız ve oğlan için kullanılan as, rua, dam ve vale isimleri de yine Fransızca karşılıkları As, Roi, Dame ve Valet kelimelerinden dilimize geçmiştir.
--spoiler--
Eğer bir deste iskambil kağıdını iyice karıştırırsanız, tarih boyunca daha önce hiç örneği olmayan bir şekilde dizileceklerdir. (8.0658 X 1067 farklı olasılık vardır)
