"dusunmek ve dusundugunu soylemek bir dunya yaratmaktir"der albert camus,bunu insanlara aktarmanin en kolay yontemlerinden biriside sanattir.anlatim, dusuncenin bittigi yerde baslar ve secim size kalmistir.siir ise bu yontemlerin belkide en zor ve mucizevi seklidir.
siirde iki oge on plandadir.dil ve imge.
imge siir icin ozdur.ister soyuttan somuta ,ister somuttan soyuta
a) Somuttan somuta: Betimleyici imgedir.
Örneğin: Saçlarında bir gece karanlığı
b) Somuttan soyuta: Soyut düzlemden alınan duyguları, düşünceleri somutlaştırarak iletişime sokan güçlü imgelerdir.
Örneğin: Uyursun bir zaman tanımıyla
c) Soyuttan somuta: Zor bir imgedir ama olağanüstü güçlü bir tekniktir.
Örneğin: Bir bellek yitimiyse ayak izin
imgenin siirdeki etkisi fotograf makinesinin deklansorune bastiginizda karsinizda duran gercekligin bir filme dusmesi benzeridir. film ,film haliyle bir sey ifade etmez.karanlik odadan gecmesi yikanmasi gerekir.ham olarak size ulasmaz.imgeninde siirdeki goruntusu aslinda boyledir.(sahsi fikrimdir )imge ile sair size bir gercekligi isaret eder ama gercekligin kendisini vermez sizin bulmaniz gerekir.gunumuzde siire siir denebilmesi icin imge tasimasi zorunluluktur.sairlerin ortak fikri siirin tek imgesi olmasi yahutta kullanilan tum imgelerin bir butunluk tasiyip bir imge ozelligi gostermesi yonundedir.imge sayisi birden cok olunca simge olur.
bir diger ortak payda da her kullanilan imgenin ilk olmadurumudur.daha once kullanilmis imgeler artik heyecan uyandirmaz.
yonetmen david lynch filmlerine asina olanlar varsa bilirler tamamen sizin alginiza gore anlam kazanir tema ,siirdede benzer bir durum soz konusudur ozellikle imge yogunluklu siirde..
siiri anlamak zorunda degilsinizdir.siiri anlamlandirabiliriniz kanimca dogru olanda budur.
beni cok dusunduren bir atilla ilhan dizesini size sunabilirim ornekleme icin
"mor kivilcimlar geciyor daginik yalnizligimdan"
bu dizeyi nasil yorumlayacaginiz tamamen sizin insiyatifinizdedir. madem dize uzerine konusuyoruz bence bu dizede sair(sairler hic sevmez bu kelimeyi) ayrilik aninin ardindan yasadigi kendi icindeki firtinayi ,celiskiyi sembolize ediyordur yada onlarca degisik aciklama icerebilir sadece bir dize...siirdeki soyutlugun ulastigi dildir imge..
bir sairin dedigi gibi imge kulakla gorulur ....
imge ile ilgili tartismalar turk siirine ikinci yenisonrasi girmistir.oncesinde revacta olan birinci yeni ya da diger adiyla garip akimisokagi ve gunluk yasami sade ve gunluk hayatta konusulan haliyle vermistir.tek seslidir.
Bakakalırım giden geminin ardından;
Atamam kendimi denize, dünya güzel;
Serde erkeklik var, ağlıyamam (orhan veli)
ikinci yeni ile birlikte siirde imgenin ustlendigi rol on plana cikarak siiri gozle degil usla anlamamizi saglayarak siirde cok sesliligi simgeleyen noktaya ulasmistir.
son olarak bir tespit ..imge ve benzetmek farkli seylerdir.imge daha cok cagrisima yakindir benzetmeye degil.."gibi" sozcugu imge kullanan bir sair icin bitis noktasidir...
albert camusla baslamistik onunla bitirelim
"sanatci kendi hesabina yeniden kurar dunyayi" yani gercegi degil, onun degisebilecegini soyler. *
