1729 yılında prusya lı bir alman prensinin kızı olarak doğdu *. aslen alman olmakla beraber 3. petro ile evlendikten sonra ortodoksluğu seçmiş; deyim yerinde ise rus tan daha çok rus olmuştur. 1761 yılında kocası 3. petro tahta çıktı. 2 oğlu oldu ama ikisi de kocasından değildi. kocası kendisine karşı kayıtsızdı. saray muhafız komutanı (ki bir oğlu ondandır) ile bir olup kocasına karşı darbe düzenleyip 1762 de iktidarı ele geçirdi. bu darbe osmanlı için iyi olmadı. zira, rus politikasını güneye sıcak denizlere inmek ve osmanlı yı yıkıp üzerine kendi imparatorluğunu tesis etmek olarak belirledi. 1768-74 osmanlı rus savaşı ve sonucunda büyük toprak kayıpları ve ödünler verilen kaynarca antlaşması onun eseridir. yine 1787-92 savaşında da osmanlı mağlup olmuş ve yine ağır şartları olan ziştovi antlaşması imzalanmıştır. zamanını entellektüel uğraşlara harcamayı severdi. montesqiue yu okumuş, voltaire ile yazışmaları olmuş diderot yu sarayında ağırlamıştır. rusya için bazı reformlar yapmış ve bazı liberal görüşleri benimsemiş olmasına karşın, asillerin haklarını köylülerin aleyhine daha çok genişletmiştir. özel hayatı ise devlet yönetimi ve başarıları kadar parlak değildi. voltaire onun için kuzeyin " semiramis i" demiştir. 1796 yılında felç geçirerek ölmüştür.
Rusya'da 1762 ve 1796 seneleri arasında hüküm sürmüş çariçedir.
2.katerina devri Rusya da geniş şumüllü reformlarla başlamış ama muhafazakar bir anlayışın güçlenmesiyle bitmiştir. ilk başta aydınlanma felsefesinden ilham aldığı düşüncelerini tatbike koymayı temel hedefi olarak belirlemişti, ama nihayetinde bu hedef mevcut şartların muhafazasına inkılap etmiştir. zaman geçtikce rus tarzını içtimai cihetten olduğu kadar siyasi taraftan da benimsedi ve temel itikadlarını tekrar tarassud etmeye başladı. Bu ta'dil 3 merhalede tahakkuk etti.
ilk olarak 1762-1767 arasında siyasi cihetden ayakta kalmaya çalıştı ve bu, gençlik idealizminin kat'i olarak ta'dil'ine yol açtı.
ikinci olarak: 1767'den sonra reform taleplerini azaltmaya başlamıştır.
üçüncü merhalede; 1773 Pugaçov isyanı'ndan sonra asıl ehemmiyetli olanın mevcut nizamı isyanlara karşı muhafaza etmek olduğunu düşünmeye başladı. Böylece, yarattığı değişiklikler de ilerici bir vasıf taşımaktan ziyade, muhafazakar bir yapıya büründü.
Sonunda 1790'dan sonra, hem dahil de hem de hariçte radikalizmin bütün şekillerinden vazgeçerek, daha katı ve dogmatik bir tavır içine girdi.
ivan ve petro ile beraber rus çarlığının 3 tarihi şahsiyetinden biridir.300 yıldan fazla hüküm süren romanovlar,açlık-sefalet ve ızdırap dışında bir şey katmamışlardır ruslara.ha bu zulüm sayesinde sağlam bir edebiyat oluşmuştur,onu es geçmeyelim.
