gürbüz türk çocuğu projesi

cumhuriyetimizin ilk yıllarında sağlıklı çocuklar, sağlıklı bir nesil, sağlıklı bir gelecek yetiştirmek için başlatılan, ulu önder atatürk'ün fevkalade önem verdiği projedir.

şimdi günümüzde bazıları, (bkz: atatürk ün 5 yaşındaki manevi kızına bira içirmesi) diye karalama yapıyorlar ya hani, o dönem çocuklara bira içirildiği yalanını söylüyorlar ya, ben size şimdi "o dönem" i anlatacağım anlatabildiğim kadar...

gürbüz türk çocuğu projesi daha kurtuluş savaşı yıllarımızda doğu cephesi komutanı kazım karabekir paşa tarafından başlatılmıştır.
o yıllar, türk milleti topyekün bir kurtuluş mücadelesine girmiş, yokluk, fakirlik...
üstüne üstlük bu yoksulluk ve fakirlikle birlikte bir de öksüz yetim pek çok çocuk. türk çocuğu...

ama bütün bu olumsuz şartlara rağmen o yoksul, yetim, öksüz çocuklara kanat geren, sahip çıkan bir komutan, kazım karabekir paşa...
(bkz: kazım karabekir in kurduğu gürbüzler ordusu)
görsel

işte karabekir paşa'nın bu çocuklardan oluşturduğu gürbüz çocuklar ordusu, cumhuriyetimizin ilk yıllarında başlatılan bu gürbüz türk çocuğu projesinin de ilham kaynağıydı.

biz şimdi tekrar cumhuriyetin ilk yıllarına dönelim.

ulusal kurtuluş savaşımızdan zaferle çıkıp cumhuriyetimizi ilan ettikten sonra devletin el atması gereken ilk temel sorunlardan biri sağlık sorunuydu.
ülke sağlık sorununun en önemli konusu da şüphesiz ki çocuk sağlığıydı.
cumhuriyetimizin ilk yıllarında malesef her canlı doğan 5 çocuktan 4'ü hayatını kaybetmekteydi.
bu ölüm oranı, savaşlarda kaybedilen insan sayısından kat kat fazlaydı.

çocuk ölümlerinin bu kadar yüksek olması, sağlıklı çocuklar yetiştirmenin bir milli mesele olarak görülmesine neden olmuştur.
sağlam bir cumhuriyet için sağlam çocuklar şarttır.
çocuk demek gelecek demektir. gelecek demek sağlam temeller üzerine oturtulmuş dinamik bir cumhuriyet demektir.

işte bu şartlar altında, sağlıklı çocuklar, sağlıklı bir nesil yetiştirmek, çocuk ölümlerini en aza indirerek önlemek için başlatılan proje, gürbüz türk çocuğu projesi'dir.

gürbüz türk çocuğu projesi kapsamında, himaye-i etfal cemiyeti desteklenmiş, bu cemiyetin çıkardığı "gürbüz türk çocuğu dergisi" ile proje halka anlatılmış, okullarda okutulmuştur.

"Sakarya ne ise Türk çocuğu odur" parolasıyla yayın hayatına başlayan dergi, sağlıklı bir çocuğun yetişmesi için öncelikle eğitimli bir annenin olması gerektiği vurgulamıştır.

dergide çocuk sağlığı konusunda bir çok doktor yazı kaleme almış, bu yazılarda çocukların fiziken ve ruhen sağlıklı yetişmesi için neler yapılması gerektiği ailelere anlatılmıştır.
çocukların iyi gıda alabilmesi, giyimine ve temizliğine dikkat edilmesi, şımarık yetiştirilmemesi, sert davranışlardan kaçınılması, şefkatle yaklaşılması, anne babaların davranışlarının örnek olması gibi hususlar dergide yer alan konulardan bazılarıdır.

gürbüz türk çocuğu projesi kapsamında yapılan etkinliklerden biri de, "gürbüz türk çocuğu yarışması"dır.
bu yarışma ile halk, sağlıklı çocuklar yetiştirmeye teşvik edilmiştir.

gürbüz türk çocuğu yarışmalarına ait bazı görseller;
görsel
görsel

bakınız, anne sütünün önemine dikkat çeken dergide basılan bir fotoğraf;
görsel

şimdi, çocuklarına bu kadar kıymet veren, gelecek nesillerin sağlıklı yetişmesi için üzerine titreyen bir cumhuriyet ve o cumhuriyetin kurucusu, kalkacak ve çocuklara bira içirecek öyle mi?

içirilen şeyin bira olmadığını, bira gibi malttan üretilen, lakin alkolsüz bir içecek olan "şark malt hülasası" olduğunu daha önce de yazdık.

şark malt hülasası adı verilen bu içecek, osmanlı döneminde ve cumhuriyet'in ilk yıllarında bira fabrikalarında bebeklere ve çocuklara yönelik olarak imal edilmiş ve eczanelerin başköşelerinde yer almıştır.
görsel

malt hülasası, sadece türkiye’de değil dünyada da bebekler ve çocuklar için kullanılmış bir içecektir.
ayrıca malt hülasası anneler için de faydalıdır, malt hülasası içen annelerin sütleri de bol olur.

pek çok yararı olan bu içecek bizzat atatürk'ün direktifleri ile atatürk orman çiftliğinde üretilmiş ve çocuklara ve annelere içirilmiş, daha önceki yıllarda eczanelerde satılan bu içecek halkla buluşturulmuş, gürbüz türk çocuğu projesi kapsamında çokça kullanılmış ve pek çok faydası görülmüştür...

işte böyle, sağlıklı nesiller yetiştirmek amacıyla uzun yıllar sürdürülen bu proje ile çocuk ölüm oranlarında ciddi bir düşüş olmuş, daha sağlıklı, hastalıklara dirençli çocuklar yetiştirilmiştir.

lakin atatürk döneminde başlayan pek çok proje gibi, gürbüz türk çocuğu projesi de atatürk'ün ölümü ile birlikte rafa kaldırılmış, uygulamadan çıkarılmış, üzerinde çalışma yapılmamaya başlanmış ve nihayet marshall yardımlarının başlamasıyla topyekün unutulmuştur...

#tarih

isteseler ve önem verseler şimdi de buna benzer projeler düzenlenebilir. ama bizim devletimiz başka milletlere yardım etmekle meşgul.