başlık ban kaldı sanırım neyse.
çeşitli müdahaleler sonucu kalıtımsal değişikliğe uğrayan organizmalardır. ingilizce gmo (genetically modified organism) adı verilir.
GDOlu mısır çeşidi ve ürünlerinin hayvan yemi olarak kullanılmasının önünü açan GDO ve Hükümlerine Dair Uygulama Talimatının yürütmesi Danıştay tarafından durduruldu.
bilim insanlarının biyoteknolojideki ilerlemeleri neticesince, biyoteknolojik yöntemlerle kendi türü dışındaki başka bir türden gen aktarımı ile belli özellikleri değiştirilen bitki, hayvan ve hatta mikroorganizmalar genetiği değiştirilmiş organizma adını veriyoruz.
gdo peki neden ortaya atıldı ?
dünya nüfusunda açlık boy göstermeye başlamıştı
gdo bu bakımdan dünya nüfusunun açlık sorununa çözümünde bir alternatifti. şimdi ise gdo 'lu ürünler bir çok ailenin sofrasında yerini almaktadır.
bitki açısından gdo çalışmalarındaki ana hedefler nelerdi ki : gayet basit !!
bitkiler gelişme safhalarında her aşamada bakteri, virüs , mantarlar vb.. patojenlerin neden olduğu çeşitli hastalık ve zararlılarla karşı karşıyaydı , söz konuş hastalık ve zararlılar özellikle ekonomik öneme sahip bitkilerde büyük verim düşüşüne yol açmaktaydı. gerçi bitkilerde görülen bu hastalık ve zararlılarla mücadelenin en yaygın yöntemi kimyasal mücadelelerdi. bu kimyasal yöntemlerin uzun yıllar başarılı olması ve yaygın olarak kullanılmasına karşılık son yıllarda hastalık ve zararlılar bitki koruma ilaçlarına karşı bağışıklık kazandı. ayrıca bitkilerin kimyasal maddeleriin yoğun etkisine maruz kalması sonucu , besin zincir ile insanlara ve çevreye de zehirli bileşikler geçmeye başladııı!!!!
hastalık ve zararlılara karşı mücadele amacıyla başlatılan gdo çalışmaları dünyada hızla artmıştır. ilk başı çeken ülke amerika. sonra bu ülkeyi Arjantin izliyor.
god'lu ürünler neler olabilir diye bir soru duyar gibiyim ?
mısır, pirinç, soya , buğday , ayçiçeği, kabak gibi ürünlerde yaygındır. yine bazı meyve ve sebzelerde de gdo'lu olabilir. kavun, karpuz, çilek , biber bu meyve ve sebzelere örnek teşkil eden bitkiler.
organizmaları cevre açısından en önemli yararı hiç kuşku yok ki daha az kimyasal madde kullanımıdır. dolayısıyla bu tip bitkiler besin zincirine daha az kiömyasa madde kalıntıısı girmesini sağlar.. tabi ki bununla birlikte gdo lu bitkilerin yetiştirilmesiyle bitkilerin gelişimi üzerine etkisi olan aşırı sıcak ve soğuk hava , kuraklık , tuzluluk gibi gelişme ortamları
ve çevre koşullarının olumsuz etkileri de giderilmeye çalışılmıştır !!
sadece bununla da bitmiyor . gdo'lu tarımsal ürünlerde ortalama verim artışları ve bitkisel ürünlerin raf ömürlerinin uzatılması gibi konular üzerinde de durulmuştur.
gdo'lu bitkisel üretimle ilgili çalışmaları kategorilersem
bu kategorilerin ilki , gdo'lu bitkiler hastalık , zararlı ve diğer olumsuz çevre koşullarına dayanıklılık gibi özelliklerin kazandırıldığı bitkilerdir.
bir başka kategorimiz, gdo'lu bitkilerin verim ve kalite artışı sağlayan bitkiler olması.
yukarda bahsetmediğim bir konu daha var. gdo 'lu bitkilerden bazıları insan tedavisinde kullanılmak üzere maliyeti yüksek ilaç ve aşıların üretilmesinin de hedeflendiği bitkilerdir. bu durumu da ayrı bir kategoriye sığdırabiliriz.
gdo'nun yukarda saydığım yararları yanında şüphesiz zararları da söz konusudur. bu zararlarına da kısaca değinecek olursam, bu gdo'lu ürünleri tüketen tüketicilerimizde metabolizmada değişim durumlar söz konusu olabilmektedir.
gdo'lardan elde edilen ürünlerde toksin birikimi söz konusu olabilir.
gdo geliştirmede yaratılan değişimler antibiyotiklere karşı direncin artmasına sebebiyet verebilir.