bohemyan rapsodi isimli nadidane eserde sevgili faruk'un da koroyla birlikte adını haykırdığı bilim insanı, aynı zamanda yahudi bir tüccardır. babası hastalandıktan sonra uzun bir süre onun yerine işlerini yürüten gali, orta çağdaki bilim anlayışında köklü bir değişimin başlangıcına sebep olan yüce bir kişilik olmuştur. 25 yaşında matematik profesörü ünvanına sahip olan gali aynı zamanda bilim ve din çatışmasında bir sembol haline gelmiştir. yazdığı bir kitap sonucu ömür boyu ev hapsine mahkum edilmiştir. büyük adamdır kısacası.
dünyanın yuvarlak olduğunu iddia ettiği ve bu fikrinden de dönmediği için idam edilen önemli şahsiyet. ah be galileo, daha o zamanlarda yapılır mı böyle bir çıkış. inandıklarını korkmadan söyleyebilmesi bakımından saygı duyulası biridir kısacası.
ismi tekerleme kıvamında olan, eski kafalılar yüzünden bildiği gerçeğin tersini kabul eden bilim adamıdır. Aynı zamanda bir teleskop icat etmişti diye hatırlıyorum.
aristo kiliseye uyan fikirler ürettiğinden köşeyi dönerken, galileo bir dönem onun yayınladığı kitapların hamallığını yaparak para kazanmak zorunda kalmıştır. illuminati kurucusu galileo'nun yasal sıkıntısı asıl gezegen hareketlerinin eliptik olduğunu açıklamasıyla başladı. vatikan daire mükemmeliğini yüceltmiş ve ilahi hareketin sadece dairesel olabileceği konusunda ısrar etmişti. ama galileo'nun illuminatisi elipsin de mükemmel olduğunu görmüş, çift odakların matematiksel ikiliğine saygı duymuştur. illuminati'nin elipsi bugün bile modern mason arma ve kakmalarında sıkça kullanılan bir desendir.
Galileo, bir müddet bilimin pratik yönüne döndü, mikroskobu geliştirdi. Ancak 1618'de üç kuyruklu yıldızın görülmesiyle kiliseyle münakaşaya girdi. Arkadaşının Sekizinci Urban olarak Papa seçilmesinden cesaret alarak yazdığı "iki Kainat Sistemi Üzerine Konuşmalar" adlı eserini 1632'de yayınladı. Ancak kitabı daha önce yapılan uyarılarla çeliştiği söylentilerine rağmen Romada mahkemeye çağrıldı. 1633'te bu kitap yasaklandı ve Kutsal Engizisyon'ca müebbet hapse mahkum edildi. Cezası kendi evinde göz hapsine çevrildi. Yetmiş yaşında hapsedilen Galileo kör oldu ve 1642 yılında hayatını yitirdi. kör olduğu için gökyüzünü gözlemleyemediğinde allah'ın onu cezalandırdığı düşünüldü kimi çevrelerce.
1979 yılında papa jean paullerin ikincisi affedilmesi için kiliseye öneride bulunur.
ne kadar güzel değil mi? peki sonra ne olur?
kilise bunu 13 boyunca yani 1992'ye kadar konuşup tartıştıktan sonra affeder...
Aristoteles fiziğinin kilise tarafından dinselleştirilmesini eleştirip, Aristoteles'in otoritesini hareket üzerine görüşleri gibi birçok hususta eleştirerek sarstı. Tanrı'nın gayelerini bilemeyeceğimizi söyleyerek, 'gayesel neden'in bilimin konusu olmasını eleştirdi ve bilimin 'fail neden'in araştırılmasına yönelmesi gerektiğini savundu.
not: Aristoteles'e göre hareket, her şeyin kendi doğal alanına yönelme eğilimiyle açıklanır; bu yüzden ateş yukarı doğru hareket eder ve cisimler düşer. Değişimi, varlıklarda var olan potansiyelin gerçekleşmesi ile açıklar. Ona göre 'gayesel neden'i bilmek bilimin işidir, nedensellik gayeye göre açıklanır; tohum ağaç olmak için gelişir, yağmur bitkiler büyüsün diye yağar.
sen git 2 yıl boyunca çalış didin, dönemin en iyi merceğini icat et. insan yapımı olan incil denilen komedi kitabının "dünya evrenin tam ortasındadır. ve tepsi şeklindedir" ibaresini çürüt. (hoş kopernik kuramı galilei'ye ilham olmuştur) ondan sonra seni aforoz etsinler. canını almak ile tehtid etsinler. ve ömrün boyunca bir hapishanede dünyadan soyutlanmış olarak yaşamına devam et.
bilim, bu lanet dogmadan az çekmedi. yazık değil mi şimdi bu müthiş bilim insanına. neyi yanlış yaptı? yalan mı söyledi? ahlaksızlık mı yaptı? neyi yaptı biliyor musunuz? mutlak gücü elinde tutan insanların, sahip olduğu gücü dolaylı olarak tehtid etti. yüce bağışlayan tanrı da gereğini yaptı.
kpss 2014 sınavında sorulan bilim adamı. kpss ye sıçayım fakat sınavda gözlerim doldu.
tarihteki bilim ve din çatışmasının en büyük sembolüdür. saygıyla anıyorum.
