sadece dilleri değil, adetleri de Türkiye Türklerine çok benzeyen Gagauz Türklerinin kullandığı türkçe. Misal vermek gerekirse onlar "horu" der, biz horon deriz. Ama ikimizde aynı şekilde dans ederiz.
türkiye türkçesi'ne göre bir güzelliğiyse arapça ve farsça'dan neredeyse hiç etkilenmemiş olması. gerçi bunların yerine rusça ve biraz da rumca'dan etkilenmişler ama olur o kadar.
kuzey bulgaristan türkleriyle aynı kökten gelirler. şöyle ki; osmanlı öncesi dönemde selçuklu'nun tahttan indirilen sultanı 2.izzedin keykavuz ve ona tabi olan türkmenler bugünkü kuzey bulgaristan'a geçerler ve burada kuman-kıpçak türkleriyle karışırlar, türkmenlerin önemli bir kısmı kıpçakları da müslüman yapar ancak bazı bölgelerde de tam tersi görülür: kıpçaklar türkmenleri hristiyan yapar, işte hristiyan olan bu türkmenler kıpçaklarla kaynaşarak önderleri keykavus'a atfen "gagavuz" adını almışlar ve günümüze kadar gelmişlerdir. müslüman kalan türkmenler ise gerek müslüman olan kıpçaklarla gerekse osmanlı döneminde anadolu'dan gelen yörük ve türkmenlerle bütünleşerek kuzey bulgaristan türklüğünü oluşturmuşlardır.. bu yüzden şivelerin çok benzer olması doğaldır.
türkiye türkçesi gibi oğuz grubuna bağlı bir türk dilidir.
gagavuzya nüfusundan daha fazla bir alanda konuşulduğu kabul edilmekle birlikte gagavuzya'nın nüfusu 180 bin iken, gagavuz türkçesi konuşan sayısı yaklaşık 600 bindir.
gagavuzya özerk cumhuriyeti'nin resmi anadili iken, moldova ile ukrayna'da resmi olarak tanınmış azınlık dilidir.
