umut sarıkayanın mektup yazdığı, egzistansiyalist yazar.
mektu için;
"sevgili kafka, hani senin dostun max brod'a yakılması için verdiğin yazıların vardı ya onlar kitap oldu. sonra ben seninle ilgili o kadar çok karikatür çizdim ki (4 yıl uykusuz, 3 yıl penguen, 1 yıl kemik) okurlar imza gününde senin kitaplarını bana imzalatmaya başladı (ortalama bir 6 kitabını ben imzaladım abi) yani senin anlayacağın kafka; iyice amına koyduk ideallerinin be kuru..." umut
kafkaesk kavramını buhran edebiyatı ile birlikte anılacak şekilde dünya literatürüne kazandırmış yazardır. onu almanca aslından okumak şahanedir. tabi burada eserlerini güzide dilimize kazandırmış güzel insanları da pas geçmemek lazım gelir.
(bkz: ahmet cemal)
günümüzde hangi yayınevinin kapısını çalarsa çalsın, o hikayeleri yayınlatamazdı. bizzat şekillendirdiği edebiyat, onu reddederdi. çünkü şeklin daha fazla önem kazandığı ve yalınlık ihtiyacının giderek arttığı, filvaki pek bulunamadığı günümüz edebiyatında, oldukça şekilsiz ve birbirinin ardısıra bir düzeni tutturamayan yazılarıyla görmezden gelinirdi. ha nasıl şekillendirdi o zaman? çünkü anlatım tekniğini cilaladılar onu takip edenler. o değerli taşı çıkardı, diğerleri süsledi. nitekim, hammaddenin pazarda pek değeri yoktur.
franz, okurun değil, onu takip eden yazarların yücelttiği biridir. o nedenle zamanından sonra değeri anlaşılmıştır. okurun yücelttiği yazarın yükseldiği omuzlar, kırılgan ve her an başkasını yüceltmek için kaçmaya hazırdır.
zamanında da bazı şeyler başına gelmiştir, arkadaşlarının kitapları basılırken, kendisi gölgede kalmıştır. bazı eserlerini yakması problem değil, ancak yaktığını söylemesi, ikiyüzlülüğüne bir örnektir.
ve iyi yazarlık esasında ikiyüzlü olmaktan geçer.
çok katmanlı öyküleri saçma sapan bir dil kullanarak dahi yazması, dehasının anahtar noktasıdır. gregor samsa olmak mesele değildir.
mesele gregor samsa'nın üstüne elma atmaktır.
bu kimyadan terk hukukçu arkadaş, imge ve metafor olayını ağaçtan sarkıtıp... neyse...
en sevilen eserlerinden birisi olan ''dönüşüm'' kitabı o öldükten sonra arkadaşı tarafından piyasaya çıkarılmış olan yazar. zaten bildiğim kadarıyla öldükten sonra meşhur olmuştur, çünkü kitaplarını genelde yayınlamak için yazmamıştır. ilginç bir adam. öyle ki, böcek olmak özgürlük müdür? yoksa mahkum olmak mıdır? ikilemde bırakır insanı.
en iyi eserlerinden olan dönüşüm bir sabah ansızın hamam böceğine dönüşen adamın dramını anlatmakta. böyle bir saçmalığın içine bile sizi bağlayabilen inanılmaz bir yazar.
bak milena,
"en çok seni seviyorum" diyorum, ama gerçek sevgi bu değil belki..."sen bir bıçaksın, ben de durmadan içimi deşiyorum o bıçakla" dersem, gerçek sevgiyi anlatmış olurum belki.."franz kafka
dönüşüm (değişim) adlı kitapta psikolojik tanılara yer veren ayrıca özgürlüğün ne kadar zor bir şey olduğunu anlatmaya çalışan ve sadece toplumdan kendini soyutlamanın özgürlüğe bir adım yaklaştırabileceğini anlatmaya çalışan güzel zekadır. çok iyi bu adam.
yaşadığı dönemde eserleri abartılı birer karabasan olarak nitelendirilen fakat uygarlık ilerledikçe gerçeğin ta kendisini yazdığı anlaşılan zamanın ötesindeki yazar.
insanın uygarlaşması ilerledikçe kafka'nın değeri artacaktır diye düşünüyorum.
süper aforizmaları olan zat. Örneğin: "Bir elmanın birden farklı görünüşleri olabilir:masanın üstündeki elmayı bir an olsun görebilmek için kafasını uzatan çocuğun görüşü,ve bir de, elmayı alıp yanındaki arkadaşına rahatça veren evin efendisinin görüşü." gibi.
kamuran şipal çevirisi ile bütün öyküleri cem yayınevi tarafından tek kitapta* toplanmış, varlığını hissetmek umut ve mutluluk kaynağı olan yazar.
(bkz: franz kafka bütün öyküler)
yıllar önce yaşamış, o yıllardan bir bağ bırakıp gitmiş yazar. sonra sanki o bağcık benim ellerime dolanmış, bedenimi sarmış, sözcüklerime işlenmiş nakış nakış... bir dönem hele, ne çoktu bende.
ne zaman kitapçılarda görsem ismini, bir yerden işitsem; bir tuhaflık oluyor. prag gözümde büyüyor, büyüyor...
gri bir adam fikri uyandırıyor benim üzerimde hep, gri bir zihne sahip olan gri duyguları olan bir adam. yazıları da gri o yüzden. belki de şatosunu sevdiğimden. belki de ortaçağ çok gri ve karanlık olduğu için kafka bana gri ve karanlık geliyor. çünkü ortaçağı en iyi anlatan kafka imiş gibi geliyor bana. ağır, kasvetli, gri, karanlık.
edit: yazar birden saçmaladığını hatırlar ve döner entryyi okur. elbette veba, albert camus'un, o da bir başka muhteşem gri yazar. sildim tabii veba satırını bu entryden.
milena'ya mektuplarında içinde bulunduğu ruh hali insanın içini karartan dönüşümüyle yalnızlık anlatımının dibine vuran eski alman yahudilerinden yazar. dönüşümünü edebiyat tarihinde en çarpıcı roman olarak gösterenler de var.
kafkanın yazmadığınıza bakılırsa iyi olmalısınız kuralı aklıma geldikçe katılmaktan alıkoyamıyorum kendimi. bir de onun fransız kafka olduğunu iddia eden edebiyat öğretmenine sahip olmak bana kısmetmiş lakin bundan bahsetmeyeceğim.
