en büyük ispanyol ressamlarından biridir.1746- 1828 yılları arasında yaşamış, 46 yaşinda tamamen sağır olan sanatçı insanlardan kaçmış ve şiddetli bir yalnızlığa bürünmüştür, bu dönemlerde ruh halinin etkisiyle ürkütücü, sert ve saldırgan resimler yapmıştır. tam adı franciosco de goya dır.*
tam adı Francisco José de Goya y Lucientes'tir. portre tasarımlarıyla ünlenmiş, ayrıca dünyaca ünlü ressam pablo picasso goya'nın tarzını benimsemiştir.
1972'de ağır bir hastalık geçirip sağır olan sanatçı. hastalık döneminde resim sehpası başında resim yapacak gücü olmadığından çizim yapmış ve bunları baskıya dönüştürmüştür.
Goya diyince akla bi gelen çıplak maya ile giyinik maya. Oysa Goya bi kadın tasvircisinin çok çok üzerinde bir ressamdır.
Üzerine çalışırken, güzelliğini farkettiğim ressamdır. Türkiyede pek az tanınmakta, ingilizce ve türkçe kaynakların azlığından popüleritesinin düşük olduğu anlaşılabilecek ressam, kendisini tanımak için ispanyadan cilt cilt kitaplar getirttiğimdir.
Goya, aragones'li fakir bi ailenin çocuğudur, dönemdaşları gibi sanatla tanışıklığı din aracılığıyla olmuştur.
Daha sonra Madrid'e doğru yönelmiş, ün geç yaşlarda gelmiş, bildiğin Velazquez gibi saray ressamı oluvermiştir.
Aristokrasiye karşı sürekli hicivli bir tavrının olmasına rağmen, nihayetinde saray ressamlığı yapmıştır.
50'li yaşlarında geçirdiği sinirsel bir hastalık yüzünden duyma yetisini kaybetmeye başlamıştır. Rahatsızlık dönemlerinde Aydınlanmacılara ilgi duymuş, Fransız Devrimini çok yakından takip etmiş, Jean-Jacques Rousseaudan etkilenmiştir. Rahatsızlığının ilk evresini atlattıktan sonra Caprichos isimli 80 gravürden oluşan dizinini çıkartmıştır. Aydınlanma döneminin etkileri ile çıkarttığı bu seride toplumun ve bireylerin cehaletlerini ortaya sererek toplumun aydınlanmasını sağlamaya çalıştığını belirtmiştir.
El sueño de la razón produce monstruos ( Aklın uykusu canavarları doğurur) adlı gravürü bu serinin kapak resmi olarak seçmiştir. http://upload.wikimedia.o...B3n_produce_monstruos.jpg
Resimi, kimi tarihçiler (Jose Ortega y Gasset) tarafından uyuyan / düş gören sanatçının beyninin yarattıkları yani doğrudan sanatçının bilinç altındaki vahşeti olarak yorumlarken, kimi tarihçiler (Javier Potus, Valeriano Bozal) tarafından akıl eğer uyursa, cehalet, şiddet ve vurdumduymazlık iktidara geçecektir şeklinde yorumlanmıştır.
Daha sonra ispanyada Yarımada savaşalrı başlar, ispanyol halkı Napoleon Bonaparteın açtığı savaşta, gaddar savaş suçlarına maruz kalır, git gide fakirleşir savaştan fazlasıyla etkilenen Goya 'Los desastres de la guerra' (savaşın felaketleri) adında ikinci bir gravür serisi çıkartır.
Bu gravür serisi, kopuk kafalar, kurşuna dizilen kadınlar, çocuklar, ölü hayvanlar vs. den oluşan savaşın anlatıldığı son derece dramatik bir seridir.
Hastalığının tekrarlamasıyla Goya, Beethoven gibi duyma yetisini tamamen kaybeder, içine kapanır. Segovia yakınlarında iki katlı bir evde inzivaya çekilir ve aklındaki canavarlar birer birer duvarlarına dökülür. Quinta del sordo (sağırın evi) adlı evinin duvalarlarına yaptığı resimler, kullanılan koyu tonlar ve temalarındaki delilik, karamsarlık, halüsinasyonlar, yalnızlık, güzelliğe duyulan tiksinti sebebiyle Siyah resimler (pinturas negras) olarak adlandırılmıştır.
Bunların arasında en sevdiğim Saturno devorando a un hijo (çocuğunu yiyen Satürn): https://galeri.uludagsozluk.com/r/39765/+
duvara yapılan 14 resim ev yıkılmadan önce tuvale aktarılmış ve Prado müzesine verilmiştir.
ispanya resim sanatı için triumvira(üç büyükler)nın en önemli ressamı.
Güney ispanya ya seyahat ettiği 1792 senesi Goya nın hayatında bir milat oluşturur. Bu yolculuk sırasında ardı ardına geçirdiği ciddi hastalıklar işitme duyusunu tümüyle kaybetmesine yol açtı ve içine düştüğü derin karamsarlık hissi eserlerinde işlediği konulara da yansıdı.
napeleon savaşları esnasında yaşanan yıkım ve acılar nedeniyle insanları ve her şeyi geride bırakmak için kır hayatının sessizliğine ve yalnızlığına gizlendi.
goya dan önceki sahibi de sağır olduğu için, Sağır Adamın Köy Evi olarak adlandırılan iki katlı bir kır evine taşındı.
Goya bu evin alçı duvarlarını o günedek yaratılan en rahatsız edici, en yoğun, en dehşetli resimlerle süslemeye başladı. Kara Tablolar olarak anılan bu eserler Goya nın sanatında eriştiği doruk noktalarıdır. Siyah, gri ve kahverenginin ağırlıklı kullanıldığı bu karanlık eserlerin hiç birisine isim vermedi, zaten evinin duvarlarına yaptığı bu resimlerde herhangi bir ticari amaç gütmüyordu. Kara Tablolar goya dan çok sonra sanat tarihçileri tarafından isimlendirilmiştir.
Los Caprichos sergi eserleriyle tanıdığım, El sueño de la razón produce monstruos ve Lo que puede un sastre eserleriyle hayranlık duymaya başladığım, geçen sene peradaki sergisini kaçırdığım, mantığın reddedilmesini kabul etmeyen, iyi ki yaratılmıştır dediğim ispanyol sanatçıdır.
en bilinen eseri 3 mayıs tablosudur. bu eseri yaptığında 68 yaşındaydı ve sarayda baş ressam olarak görev yapıyordu. önceleri hanedan üyelerinin portrelerini yapıyordu. işitme duyusunu kaybettiğinde daha karanlık resimler yapmaya başladı.
napolyon döneminde ispanya işgal ile karşı karşıya kalınca halk ile fransız ordusu arasında çatışmalar yaşandı. ilginç olan mısır dan getirilen biniciler de halk isyanını bastırmak için görev yapıyordu. halk onları, endülüs devleti ni kuran mağribilere benzetince çatışmalar ve isyan şiddetlendi.
isyan bastırılınca üzerinde silah bulunan herkesin idam edilmesi emri verildi. goya da bu infaz görüntülerinden fazlasıyla etkilenmiş ve 3 mayıs eserini meydana getirmiştir.
resme bakıldığı zaman göz beyaz gömlekli adama odaklanıyor. adam diz çökmüş durumda ve isa nın çarmıha gerildiği pozisyonda. yine isa nın avuç içi yaraları beyaz gömlekli adamda da mevcut. askerlerin başı öne eğik ve infazı yapabilmeleri için robot gibi resmedilmişler.
on yıllar sonra franco, madrid i bombalattığında içinde goya nın 3 mayıs ve diğer eserlerinin de bulunduğu prado müzesi etkilenmesin diye cumhuriyetçi hükumet eserleri ispanya dışına çıkarmayı kararlaştırmış. goya nın eserlerini taşıyan kamyon kaza yapmış ve eserler ciddi hasar almış. söz konusu eserin görünüşü ise şöyle;
