kisaltimi ftir (Fourier-Transformations-Infrarotspektrometer) olan ölcüm aletidir.
bircok molekül ışık spektrumununda bazi kesimi (elektromanyetik spektrum) sogurur (bkz: absorpsiyon).
Buradaki enerjiyi molekül titresimine cevirir. Bu sogurma molekülde bulunan atom baglantilarina göre farkliliklar gösterir ve her molekül icin spezifiktir.
yapisi:
- ışık kaynağı: isitilan siyah cisim
- ışın girişi
- interferometre: ışın bölücü, motorlu aynalar, Helyum/Neon Lazer
- ışın detektörü: fotonlardan gelen enerjiyi elektrik sinyaline cevirmek icin siyah cisim
- bilgisayar: ölcülen elektrik sinyallerini Fourier dönüşümüne cevirip, sonucu ir-spektrumu olarak göstermek icin.
calisma prensipi:
Aynalar sistem icerisinden öyle yerlestirilir ki; michelson interferometresi olusturulsun.
Ayni zamanda kaynaktan gelen ışın, ışın bölücü tarafindan ikiye ayrilir. bu isinlardan bir tanesi sabit bir ayna tarafindan yönlentirilir ve yansitilir. Diger isin motorlu aynaya gider.
Yeni kızıl ötesi spektrometrelerinin tamamında fourier dönüşüm sistemi mevcuttur. fourier dönüşüm aynı ölçümün bir kaç kere tekrarlanmasıyla daha temiz spektrumlar elde edilmesine gürültünün giderilerek zemin düzeltilmesi işlemlerine yardımcı olur.
kızıl ötesi ışık bağ kopması gibi olaylar için yeterince enerjik değildir sadece bağları titreştirir. Bahsi geçen spektroskopi türü bağ titreşimlerinden yararlanılarak gerçekleştirilen analizlerdir. NMR cihazlarıyla ortak kullanımları ile maddenin kimyasal şeklini tam olarak belirlenmesine yardımcı olurlar.
kızılötesi (ır) spektroskopisi temel olarak kızılötesi ışığın incelenen madde tarafından soğurulmasına dayanır. soğurulma, moleküldeki bağların titreşimi ve dönüşleri için gerekli miktarda dalga enerjisinin, cihaz tarafından elektromanyetik spektrumun kızılötesi bölgesinden gönderilmesiyle gerçekleşir. kızılötesi ışık ancak değişken dipol momente sahip moleküller tarafından soğurulur. (örneğin n2, o2 gibi eş ikiatomlular ftırda sonuç vermezken hclnin ftır spektrumu alınabilir).
diğer bir teknik olan raman spektroskopisi ise moleküldeki bağların ışığı esnek olmayan şekilde saçmasıyla çalışır. raman saçılımı ancak titreşim sırasında değişen bağ kutuplaşmasıyla gerçekleşir. bu yüzden kızılötesi-aktifliği olmayan moleküller eğer kutuplaşma değişimi gerçekleştirebiliyorlarsa raman-aktif özellik gösterirler. bundan dolayı bu iki spektroskopik yöntem birbirlerini tamamlayıcıdır.
