Türkiye'de içine ne eti konduğunu bilmediğim ve hayvanlara kesimhanelerde uygulanan hormonları,antibiyotikleri ve yapılan işkenceleri bildiğim için yemekten tiksindiğim kanserojen besin maddesi....(( Avrupa'da ve Amerika'da döner fast food'u geçecek diyen kişiler bir zahmet açıp da Avrupa ve Amerika'nın yemek kültürü tarihine baksınlar..Döner ve kebap zaten birçok ülkenin yemek kültüründe başka isimlerle yer alan yemek çeşitleridir ve kısaca ''eti, ateş karşısında pişirme'' esasına dayandığından, dönerinin kökeninin Türkiye değil Afrika'da, homo sapienslerin dünyaya yavaş yavaş yayılmaya başladığı dönem olduğunu söyleyebiliriz..Yani çok ilkel ve evrensel bir yemek türüdür aslında..Ancak Avrupa'da vejeteryanlığın sağlık için çok faydalı olduğunun anlaşılmasından sonra terkedilmiş bir yemek türüdür..Bugün dahi Avrupa'da döneri ve kebabı yiyenler Türkler,Araplar,Kürtler,iranlılar ve bazı Akdeniz ülkesi vatandaşlarıdır..Avrupalılar kolay kolay yemezler..))
bunun dışında almanların bir kısmı bu yiyeceğin almanya'da yaşayan bir türk tarafından yaratılıp almanya'dan türkiye'ye geldiği gibi saçma bir şehir efsanesine de inanırlar ki, dönerin bursa'da ilk yapıldığı yıllarda bugünkü anlamda bir almanya bile yoktu ortada, prusya mrusya öyle şeyler vardı, sonrası için bismarck sağolsun.
dahası bu şeyi bursa'da iskender**, uludağ kebapçısı ve melike döner*** gibi yerlerden yemeyen insan "döner yedim" dememelidir. almanya'da yapılan dönerin çok çok az bir kısmı ciddi anlamda lezzetlidir. çoğu kötü et kullanan, lezzetsiz, etin elektrik süpürgesi gibi bir makinayla kesildiği ve o makinanın yağlı kablolarının döner sosuna bulandığı yerlerdir. yine de frankfurt (am main) ve berlin'de hatırı sayılır yerler vardır. bunun dışında londra'da büfe formatından sıyrılıp restaurant kıvamına gelmiş çok iyi dönerciler var ki, almanya'dakilere göre çok çok kaliteli mekanlar bunlar. yine de tutup almanya bu işin anavatanı demek için fazlaca uçmak gerekir. bu işin anavatanı halen daha feci şekilde bursa'dır...
Bu kadar az entry'i haketmeyen milli yiyeceğimiz. Ama bu ilgisizlik dünya genelinde de aynı. Dönerin anavatanı türkiye olmasına rağmen sanayisinin doğduğu yer olarak Almanya kabul ediliyor. Almanya'nın Köln kentinde düzenlenen Anuga Gıda fuarı için özel hazırlanan dönerci rehberi'nde çarpıcı rakamlar göze çarpıyor. Bugün Avrupa'da 819 döner üreticisi ve 53.000 satış noktası var. Aralarında Almanya, Fransa, ingiltere, ispanya, italya (Pizza da neymiş), Avusturya, isviçre, iskandinavya (Danimarka, Norveç, isveç, Finlandiya), Hollanda, belçika ve Lüksemburg'da günde toplam 1.165 ton döner satılıyor. Bu da 100 gr'ının 2,5 ile 5,5 euro arasında satıldığı bu 14 ülkede günlük 34 milyon 950 bin euro'luk döner pazarı dönüyor demektir. Bu rakamı yıla vurursak 12 milyar 756 milyon 750 bin euro'luk bir pazar var demektir. Bu rakamla Avrupa döner sektörü, iso 500 büyük sanayi kuruluşu listesi'ndeki şirketlerin 112 milyar 500 milyon euro'Luk üretimden satışlarının yüzde 11'i kadar hasılat yapıyor demektir. Avrupa döner sektörü Erdemir (2,3 milyar euro), Vestel (1 milyar euro), Arçelik (1,8 milyar euro) gibi sanayi devlerinin ciroları ile dalga geçiyor.
Ama... Bizim içimizden çıkan bu yiyeceğimizin ne yazık ki kontrolü bizde değil. Almanya'da üretilen günlük 1.000 ton dönerin yarısı başta Fransa olmak üzere Avrupa'nın dört bir yanına ihraç ediliyor. Ustaları sadece türk değil. Özellikle italya olmak üzere bir çok ülkede Mısırlı. ispanya'daki toplam 7.500 satış noktasının yaklaşık binini türk girişimciler kontrol ediyor.
Çok uzun zaman geçmeyecek ve döner dünya fast food pazarında sağlamlaşmış olan yerini birincilikle taçlandıracak. Yerken bir daha düşünün ve gülümseyin.
belki inanmayacaksınız ama amerikan fast food kültürünün en büyük rakibidir. önümüzdeki onyıllar içinde mcdonalds ve burger king'lerin yerini döner kebab'lar alacaktır. (türkiye'den değil dünyadan bahsediyorum)
bakın doğru düzgün bir yapılanma ve şirketleşme bile olmadığı halde dünyanın her yerinde ne kadar popüler:
Beyazıt tramway duraginin hemen karşısında bulunan lokantada turner şeklinde ingilizceye tercüme edilerek lokantanın kartına yazılmıstır. Amcaoglusu iskender ise alexander şeklinde tercüme edilmiştir. **
Kokleri erzurum otlu kebabına dayanan , simdiki yapılıs seklini bursa'dan alan , Turkiye'de sos cesitleriyle beraber sunulmayan fakat Avrupa ulkelerinde en az 6 sos cesidi ile karsımıza cıkan , icindeki salata cesitleri ve etiyle en doyurucu ve saglıklı fast-food yiyecegi..
almanya da, almanlarca bol boll tuketilen bir fast food malzemesi olarak gorulup, ince kiytirik ve de adi "tüte" olan ufak bir kutunun icine konup, patates kizartmasi ve de bildigin coban salatasi ve acayip bir sos ile, en kotu 3,5 euroya gazlanan yiyecek. tadi da ilginctir burada. yiyen kisi, "nerdeee bursa daki doner, ya da memleketimdeki doner" diye ic gecirebilmektedir.
antik yunandan beri yenen bir yemek. doner turk urunu denir halbuki yalan. atalarimin binlerce yildir gyros ismiyle tukettigi yemegi sen al, donuyor diye adini doner koy sonra uzerine yat bu benim de. tum dunya biliyor doner'in ne yemegi oldugunu.
et ve tavuk diye iki şekli vardır. servis olarak veya dürüm halinde yenilebilir. dürüm halinde yenildiğinde içine turşu, kıvırcık, ketçap ve mayonez koyulabilir.
yaprak döner ve kıyma döner çeşitleri vardır. türkiye'nin batı illerinde genelde kıyma döner, doğu illerinde ise yaprak döner vardır. yaprak döneri yiyen için kıyma dönerin ucuzluk için yapılan kandırmaca olduğunu anlamak kolaydır.
ayrıca son zamanlarda almanların sahip çıktığı turkish fastfood'dur.
