her edebiyat severin ve özellikle dostoyevski hayranlarının ortak kanısıdır. en azından ben böyle düşünüyorum. yetmez mi. yeter elbet. ben ilk kez bir kitabın sonunda delüler gibi ağladım. öyle böyle değil. bodrum da sabah 6 havuz kenarında finalini okudum ve deliler gibi ağladım. böyle mi yazılır be dosto.
subjektif bir önermedir. zamanı düşünüldüğünde ve türünün ilk örneği olması sebebiyle bence suç ve ceza'dır. psikolojik açıdan türünün ilk örneğidir, çığır açmıştır. günümüzde bir çok roman dostoyevski taklididir ve binler satmaktadır. aynı şekilde edgar allan poe' da öyledir ama nedense ilkler bilinmez, taklitleri daha çok önemsenir.
Netoçka Nezvanova dostoyevski'nin ilk dönem eserlerinden biridir ve samimiyet, sadelik, insani değerler abidesi olarak kabul görür.
bir kızın, yoksulluklar içinde geçen biçare hayatının dönemleri, bu dönemler içerisinde yaşadığı ve insanı kahreden olaylar, olaylar karşısındaki hisleri ve özlemleri dostoyevski detaycılığıyla anlatılır.
"bir kız, üstelik bir erkek tarafından ve nasıl olup da böylesine güzel anlatılabilir?" diye düşünür, hayıflanırsınız. okurken bunalırsınız kimi vakitler ve dersiniz ki "yeter gayrı! biz de insan kalbi taşıyoruz neticede, vicdan denen şeyden az çok bizde de var! bu kadar da olmaz ki, böyle de yazılmaz ki!" sonra koyarsınız sehpaya kitabı, kalkarsınız yerinizden. evin içerisinde, amaçsız üç-dört tur atarsınız, sonra buzdolabını açar ve içine bakarsınız. uzun saniyeler boyu, eylemsiz, öylesine...
- kafanızda netoçka vardır!...
dostoyevski okumanın, bir tutku olmanın ötesinde, zaman zaman bir hastalık halini aldığını düşünürsünüz. onu okuduktan sonra gözünüzü kapattığınızda, karşınızda tüm detaylarıyla bir insan peyda olur. o, dostoyevski tarafından az önce tasvir edilmiş olan roman kahramanıdır. Lakin, sanal değil de gerçek gibidir; elindeki nasırdan kulağındaki kıllara, bakışlarındaki anlamdan psikolojik durumuna varıncaya kadar; otuz iki kısım tekmili birden bir insan.
dostoyevski, suç ve ceza, ezilenler gibi dünyaca ünlü romanlarında girdiği derin ve kimilerine göre bunaltıcı insan tahlillerinde bile, bu sıcak ve etkileyici havasını kaybetmemeye, okuyanı sıkmamaya, mümkün olduğunca romanın içerisine dahil etmeye ve kahramanlarının hissettiklerini, düşündüklerini, yapmak istediklerini ve ruhsal durumlarını en ince ayrıntısına kadar ifade etmeye, kısacası o anı birebir okuyucusuna yaşatmaya büyük özen göstermiştir.
- büyük yazardır... büyük yazar dediysem öyle 'laf ola beri gele' ya da 'dostlar alışverişte görsün' babında değil, eğilip elleri öpülecek derecede büyük yazardır.
