adam öldürmek suçtur : tez
askerin savunma amacı ile öldürmesi suç değildir : antitez
askerin devleti savunma amacı dışında işlenen bütün cinayetler suçtur : sentez.
tez-antitez sentez üçlüsünden sentez mutlaka yeniden tez'e dönüşür, antitez'i ile karşılaşır ve bundan yeni bir sentez doğar. devinim böyle gerçekleşir.
diyalektik yunanca zıtların birliği manasına gelemektedir. eski yunanda tartışma sanatı manasında kullanılırdı.
diyalektik eski yunan filozofu heraklatios ile başladı. daha sonra gelişen akım felsefecileri 19 yy dan itibaren dahada etkilemeye başladı. özellikle hegel diyalektik felsefesinin gelişmesinde önemli katkılarda. hegelin diyalektiğine göre; her şey kendi içinde aynı zamanda zıttını barındırırdı. bu çelişki ise hareketi doğururdu. tez antitez ve sentez üstüne kuruludur işleyiş. buna göre bir madde kendisi tezdir, onun içindeki zıtlık antitezdir. bunun birleşmesi yani maddeyi oluşturması ise sentezdir. mutlak bir korunum içinde bulunurdu bu.
karl marx ise diyalektiği aynen bu şekilde açıkladığı gibi onu materyalizmle birleştirmektedir. buna göre diyalektik materyalizmle birleştiğinde daha tutarlı, materyalizm ise diyalektikle birşetiğinde daha bilimseldir. marx' a göre diyalektik hegel döneminde başüstü durmaktadyı, marx ise onu alıp ayakları üstüne oturtmuştu.
madde kendi içindeki çelişkileri sayesinde hareket eder ve gelişir, dönüşür. bir örnek vermek gerekirse -klasik örnek-100 C ye kadar ısııtılan suyun, su buharına dönüşmesi. maddenin içindeki hareketlilik, onun hal dönüştürmesine sebebiyet vermiştir.
ayrıca madde klasik aristo mantığındaki gibi sadece a yada sadece b değildir. bir madde eğer a yada b değilse c dir aristo mantığına göre. fakat diyalektikde bunun böyle olmadığı söylenmektedir. bir madde ne a ne de b ise c de olmayabilir. a ve b nin karışımıda olabilir. yani her şey siyah yada beyaz değildir. örnek vermek gerekirse virüsler. virüsler cansız ortamda cansızlardır, canlı ortamda canlılardır. bu yüzden ne cansız ne de canlı kabul edilirler. bir geçiş formudur bu virüsler.
diyalektiğe göre aynı zamanda doğa üstündede diyalektik kanunları geçerlidir. toparlamak gerekirse; diyalektik maddenin içindeki çelişkiyi ele alır ve her maddenin içinde çelişkinin olduğunu ve bunun maddeyi hareket ettirdiğini söyler. diyalektik materyalizmin diyalektik kısmı şimdilik bu kadr efendim.
barika i hakikat musademe i efkardan cikar
gerçeğin ışığı fikirlerin çarpışmasından çıkar.
barika i efkardan mukaddeme i hakikat dogar, da denilebilir.
Ancak ve velakin,
mefhum u muhalifinden istihrac suretiyle tefsir kısıtlı ve sınırlıdır.
An içindeki ihtiyaca hizmet eden lafı güzaf üretir.
Kaim olmakla vucud olmak rasındaki farkı kabul edersek.
islam felsefesindeki: herşey zıttı ile kaimdir önermesi diyalektik bir yaklaşımdır.
Marxın bu baş aşğıya duruyor ben bunu düzeltiyim diyerek alıp,
bütün eşyayı ve 'şey'leri madde merkezine koyması
zaten kısıtlı bir anlama yönetimi olan diyalektiği daha da sınırlandırmıştır.
Nasrettin hocaya sormuşlar.
Hocam burnun nerede?
Ensemde demiş.
Aman hocam, hiç insanın burnu ensesinde olurmu demişler.
Tersini bilmediğin hiçbir şeyin kendisinide bilemezssin demiş.
Nasrettin hoca diyalektik bir yaklaşımı hem hicvetmiş hemde sınırını göstermiştir.
Doğu felsefesi kararlar almak ve yeni tespitler kazanmak için diyalektiği kullanır.
Batılı diyalektik, fikirlerini ispatlamak için diyalektiği kullanır.
Türkiye de azğzına diyalektiği dolamış solcular bir bar taburesi ile sigara dumanı blutunun arasında
sadece diyalektikle bütün hayatı çözerler, tarihi anlarlar, ekonomiyi düzeltirler ve cephelerini çizerler.
Çelişkilere dayanarak ilerleme sistemidir. Ölçü yine dayandığı çelişkilerden geldiği için ilerleme hep iyi yöndeymiş gibi görünür.
Herşey zıttıyla kaimdir. Gerçek sandığımızın içindeki çelişkilerden yola çıkarak yeni gerçekler üretebiliriz.
Ama hayatın tamamı bu değildir.
Diyalektiği anladım, üşenmedim herakleitos dan başladım, hegeli yuttum daha sonra marx a geçtim yetmedi engelsle devam ettim.
Bitti.
Bütün hayatı anladım demek fausta haksızlık olur.
Hegel'in bu konu hakkındaki düşüncelerini okuduğum zaman, Onun bahsetmek istediğini daha iyi anladığımı düşünüyorum:
"Diyalektiğin mahiyetini doğru anlamak ve kavramak Son derece önemlidir. Nerede hareket varsa, nerede hayat varsa, nerede her hangi bir şey gerçek evrende ortaya konulursa, orada diyalektik işlemektedir. Diyalektik, Aynı zamanda Gerçekten bilimsel olan bütün bilgilerin ruhudur."
