evo morales´in askeriye tarafindan baskanligini birakmasi zorlanan ülke. sözde demokrasi ama askeri darbeye ugramis bir ülke.
peki neden?
bolivya, dünya üzerindeki lityum madenine arjantin´den sonra en cok sahip olan ülke. (bkz: lityumhidroksit)
cep telefonlari, bataryalar vb. bircok elektronik aletlerde lityum-iyon bataryalar bulunmakta.
hepimizin aklina su soru gelebilir.
yillardir bu aletlere sahibiz ama neden simdi evo morales´e darbe yapildi?
lityum-iyon bataryalari artik otomobillerde de kullanilmaya baslandi. (bkz: tesla)
öyle cep telefonlarindaki gibi ufak bataryalar degil. otomobillerin baya büyük bataryalara sahip olmasi gerekiyor ki; hali hazirda agir olan bu otomobilleri yüzlerce kilometre hareket ettirebilsin.
tabi ki; sadece tesla degil. tesla ile birlikte diger otomobil devleri de elektro otomobil üretimi icin kollarini sivadilar. artik lityuma daha fazla ihtiyac duyulmakta. bolivya bu madeni kendisi avrupali firmalarla ortaklasa cikartiyordu. islenmesi ise; ab ve abd´de gerceklesiyordu. alman ve avusturyali firmalar 2018 senesinde bolivya ile bir anlasma yapmislardi. artik cikartilan lityumhidroksit, bolivya´da islenecek ve lityuma dönüstürülecekti. bu sekilde know-how bolivya´ya gelmis ve daha fazla is imkani sunacakti. ayrica; bataryalar daha ucuza mal edilecek, avrupa´daki otomobil sirketlerinin e-otomobilleri de lityum-iyon bataryalariyla donatilacak ve bu otomobiller abd´li rakiplerine (general motors, ford, tesla vb.) göre daha ucuza satilacaklardi.
güney amerika zaten sosyalist ülkelerden olusmakta ve abd´nin gözüne bu yüzden batmakta. bolivya´dan önce 1990´li yillarda şili´de augusto pinochet ugarte´ten sonra hersey ama hersey (su, emeklilik kasasi, saglik, toplu tasima, ... komple özellestirilmisti) (bkz: neoliberalizm). tabi ki; daha sonra bütün sistem cökmeye basladi ve şili bu yaralarini kapatamadi. simdi de sira bolivya´ya geldi.
türkiye´de erdogan ile birlikte uygulanan neoliberalizm ile şili ve bolivya´daki ortak noktalari görebiliriz.
