Devletler karşı gibi dursa da yavaş yavaş mekanizma içerisinde, özellikle arşiv sistemlerinde geçmeyi düşündükleri teknolojidir. Üzerine çalışmakta yarar var.
blockchain basitce aciklamak gerekirse merkezi olmayan yani dagitilmis olmayan bi veritabanidir. Bu tek bir kisi veya kurulusun, firmanin, devletin, olusumun sunucusunda bulunmadigi
bunun yerine cok sayida bilgisayarda kopya olarak mevcut oldugu anlamina gelir.
Tercüme edersek blockchain blok zinciri demektir. yani her islem icin bir veri blok olusturuluyor ve zincirin tamamina bir baska baglanti olarak eklenir. her yeni blok bir önceki blok a baglidir ve tüm zincirin toplamini icerir.
blockchain'i blockchain yapan ise algoritmasidir. popüler medyada "proof of work" olarak adlandirilmis olsa da asil adi "Mutabakat algoritmasi"dir.
mesela bitcoin'da yeni bir blok hesaplandiginda
kural olarak en yüksek hesaplama gücüne sahip madencileri dogrulamak icin yeni bir blok alir. kapitalizmin ta kendisidir, ki daha fakir, daha güccüz madencilere karsi bariz bir avantaj anlamina gelir. bu nedenle proof of workde daha yüksek hesaplama gücü önemli bir faktördür.
kamuya acik olmayan blockchain (ör: hyperledger), oksimorondur. tek internet kullandigimiz gibi, gelecekte tek blockchain (ör: bitcoin) kullanacagiz. bunlari bilelim.
kullanimi her gecen sene artan, su anin ve gelecegin en onemli teknolojilerinden biri. cok karmasik bir konsept gibi gorunse de basite indirgemek mumkun. youtubedaki en basit turkce aciklamasina suradan goz atabilirsiniz.
(bkz: cbtef) gibi vakıf niteliği taşıyan bazı siteler vasıtasıyla bitcoin ve bitcoinlerin saklandığı depo olarak düşünebiliriz.
sizi üzmeyecek, olmasa da olur dediğiniz tutarlarla sisteme girip yerinizi, bloğunuzu alın, nasılsa o para gelmeye mahkum !
şu anki teknolojinin bize sunduğu internet verilerinin tek bir depoda saklanması zırvalığını ortadan kaldıran dünyanın en güzel ve en muhteşem sanal gelişim haberidir. 2008 yılında ve yine hiç şaşırmayacağımız üzere satoshi nakamoto adlı bir japon tarafından üretilen ve şuan bilinen dünyanın en güvenli internet erişim protokol sistemidir. sistemi size en basit haliyle izah etmeye çalışacağım.
her ülkenin kendi veri saklama ve depolama merkezi vardır. misal türkiye'nin internet üssü odtü'dür çünkü yamulmuyorsam ülkedeki ilk internet sistemi burada kurulmuştur. daha sonra ise ülke fiber ağlarla örülmüş ve tüm türkiye internete kavuşmuştur. işte bu ve bunun gibi diğer ülkelerle bağlanan bu global internet ağının belli başlı merkezleri oluşmaya başladı. her merkez kendi veri tabanında bulunan bilgileri korumakla yükümlüdür zira merkez hacklenirse o ağdaki tüm verilerin çalınması olasıdır. işte bunun önüne geçebilmek ve web sistemini baştan aşağıya yeniden dizayn etmek için geliştirilen blockchain teknolojisi sayesinde artık her şey eskisinden daha güvenli. nasıl mı?
blockchain şahsı ismine münhasır milyonlarca şifreli alanın birbiri ile bağlantılı ama birbirinden bağımsız olması durumudur. yani blockchain'de her kullanıcı bir şifreleme merkezine sahip olabilmektedir ve 100 milyon kullanıcı sayesinde 100 milyon farklı merkez oluştuğu için kimin verisinin hangi merkezde saklandığı asla bilinememektedir. durumu daha tapu kadastro düzeyine indirgemek gerekirse. ben blockchain sisteminde bir arsa oluşturuyorum** ve bu arsayı veri depolamak için sistemin onayına sunuyorum. yani bir arazi oluşturup etrafını çitle çeviriyorum ve o arazinin anahtarını da sisteme koyuyorum. bir başka blockchain kullanıcısı da o arsaya gelip kendi mini şifreli alanını oluşturuyor ve bu sayede şifreli alan içinde kendi şahsi şifreli alanlarımız oluşuyor. bu mevzuyu bitcoin ve ethereum başlıklarında bir ara daha detaylı aktaracağım. zaten şuan sistemin para etmesini sağlayan özellik de tam olarak budur.
bildiğiniz üzere şuan bilgisayarlar 1 ve 0 kodlamaları üzerinden çalışmakta ve en iyi dediğimiz bilgisayarlar bile saniyede 2*256* veri okuyup şifrelemektedirler (0 ve 1'lerin oluşturduğu ikili kombinasyon). hal böyle olunca elinizde bundan daha üst düzey bilgisayarlar varsa karşı taraf her saniye şifresini değiştirse bile siz saniyede 2*512 şifreleme yapabildiğiniz için oluşan yeni şifreyi sistemden anında çekebileceksiniz. tabi dediğim gibi internet merkezi belli başlı olduğu sistemler için geçerli. bitcoin ve ethereum gibi dağınık ve takribi 250 milyon merkezden oluşan sistemde siz kimi nasıl hackleyeceksiniz? evet inception gibi beyin büken müthiş bir sisteme sahip.
bu arada şu ek bilgiyi de verelim, yeni kuantum bilgisayarları saniyede 2*1024 veri okuyabilmektedirler. eh onun da çalışma prensibini genç kızların yedek sevgilisi kanada başbakanı justin trudeau'dan dinleyelim isterseniz. https://youtu.be/FJLg0yEnlWE
tabi bu bilgisayarların şimdilik sadece devletlerin elinde olduğunu da söylemekte fayda var. yani eve kuantum bilgisayarı kurup gta 5 oynama hayalinizi şimdilik biraz ertelemek zorundasınız.
bu sistemin gücü nedir, nereye gidecektir tarzı sorularınız olursa onu da cevaplayayım. bankalar! düşünsenize dünyanın en güvenli olması gereken ve haddinden fazla parayı elinde muhafaza etmek zorunda kalan bankalar 4s kuralına göre* bu sisteme geçmek zorunda kalacaklar çünkü bir bankanın hacklenmesi demek dünyanın mr. robot kıvamına dönmesi demektir. bunu yapmak için hali hazırda kaç pörtlek gözlü heykır vardır kim bilir..
Neyse, ne yazık ki türkiye henüz bu gücün farkında değilken çok şükür bir türk firması bu sisteme geçtiğini duyurmuş bile. Ben de yeni öğrendim.
