kant'tan çok daha önce tanrının saf akılla bulunamayacağını, dinin ve ahlaki önermelerin pratik aklın ürünü olduğunu iddia eden fransız filozofu. pascal'a göre tanrı'nın varlığı ile insanın varlığı farklı seviyelerdeki varoluşlarla ilgilidir ve tanrının bilgisi onun varoluş seviyesinde olmayı gerektirir. tanrının varlığı ise bütün maddi dünyanın varlığını içine alan bir varoluş gerektirdiğinden insan tanrıyı bilemezken, tanrı insanı her yönüyle bilebilir. antropomorfik bilgi türleri tanrıyı bilmeye yetmeyeceğine göre, tanrının bilgisi ancak nakil yoluyla elde edilir. nitekim pascal ölmeye çok yaklaştığı bir sırada "musa'nın ve isa'nın tanrısı, filozoflarınki değil" diye haykırmış, kurtulunca da bu meselelere kafa yormaya başlamıştır.
madem insan tanrıyı aklıyla bilemez, o zaman kendisini inanmaya, ibadet etmeye zorlamalıdır. althusser'in "ideolojik devlet aparatları" adlı meşhur makalesinde alıntı yaptığı ilginç bir cümlesi vardır ki pascal burada şöyle der: "yere diz çök, dudaklarını dua için kıpırdat, o zaman inanacaksın..." bu cümle kant'ın yıllar sonra "critique of practical reason" kitabında anlatmaya çalışacağı şeyin iyi bir özeti olmuştur.
kendisi ayrıca tanrıya inanmanın inanmamadan daha karlı bir tercih olduğunu iddia etmek adına olasılık hesapları yapmıştır fakat buna karşı çıkan olasılık hesapları da mevcuttur. fakat şunu iyi bilmek lazım ki bu hesabı ilk yapan kişi pascal değil, hz. ali'dir. kendisine allah'a inanmadığını söyleyen bir dehriye "diyelim ki allah yok, ben bu yaptığım ibadetlerden dolayı ne kaybederim? ama eğer allah varsa senin kaybedeceğin şeyleri hesap bile edemezsin" demiştir hz.ali...
rene descartes ile, hayatı boyunca, descartes' in matematik önermeleri sebebiyle yoğun tartışmalar yaşamış fransız matematikçi. aforizmaları da bulunmaktadır.
Blaise Pascal, Fransız matematikçi ve filozof. 19 Haziran 1623'te doğdu, 19 Ağustos 1662'de öldü. Pascal, henüz küçük yaşta kendisini gösteren dehalardandır. Henüz 12 yaşındayken, hiç geometri bilgisine sahip olmadığı halde, daireler ve eşkenar üçgenler çizmeye başlamış, bir üçgenin iç açılarının toplamının iki dik açıya eşit olduğunu kendi kendine bulmuştur. Avukat olan ve matematikle çok ilgilenen babası, onun Yunanca ve Latince'yi iyi öğrenmeden matematiğe yönelmesini istemiyordu. Bu nedenle bütün matematik kitaplarını saklayarak Pascal'ın bu konu ile ilgilenmesini yasaklamıştır. Pascal, çocukluğunda "Geometri neyi inceler?" sorusunu babasına sormuş ve "doğru biçimde şekiller çizmeyi ve şekillerin kısımları arasındaki ilişkileri inceler" cevabını almıştır. Pascal, bu cevaba dayanarak, gizli gizli geometri teoremleri kurmaya ve kanıtlamaya başlamıştır. Sonunda babası, onun yeteneğini anlamış ve ona Öklit'in (Euclid) Elementler'ini ve Apollonius'un Konikler'ini vermiştir.
Dil derslerinden arta kalan zamanlarında babasının verdiği kitapları okuyan Pascal, 16 yaşında konikler üzerine bir eser yazmıştır. Bu eserin mükemmelliği karşısında Descartes, eserin Pascal gibi genç biri tarafından yazılmış olduğuna inanmakta güçlük çekmiştir.
Pascal, 19 yaşında, aritmetik işlemlerini mekanik olarak yapan bir hesap makinesi icat etmiştir.
Pascal yalnızca teorik bilimlerde değil, pratik ve deneysel bilimlerde de yetenekli ve özgün bir araştırmacıydı. 23 yaşında, Toricelli'nin atmosfer basıncı ile ilgili çalışmasını incelemiş ve bir dağa çıkartılan barometredeki civa sütununun düştüğünü, yani yükseğe çıkıldıkça hava basıncının azaldığını göstermiştir. Diş ağrısından uyuyamadığı bir gece rulet oyunu ve sikloid üzerine düşünmüş ve sikloid eğrisinin özelliklerini keşfetmiştir.
Pascal, Fermat ile yazışarak, olasılık teorisini kurmuş ve bir binom açılımında katsayıları vermiştir. Pascal Üçgeni'nin keşfi de ona aittir.
Pascal, çok genç yaşlarda çok önemli çalışmaları tamamlamış ve matematiğin gelişimine çok önemli katkılar yapmıştır. Pascal, 25 yaşına geldiğinde kendisini felsefe ve dine adamış, 39 yaşında da ölmüştür.
1623-1662
fransız matematikçi ve düşünür.
modern olasılık kuramının temellerini atmıştır.
akışkanlar yasalarından biri olan pascal yasasını bulmuş, ortaya koyduğu sezgicilik ilkesi jean-jacques rousseau'yu, henri bergson'u ve varoluşçu filozofları etkilemiştir.
varoluşçuluğun derinlerine inince en sistemli temeli pascal'da bulunur.
