kısaca onu esirin yapmaktır, bir insanı kandırmak... bir insanı kandırmak o kadar da zor değildir aslında. özellikle, bir toplumda kemikleşmiş kafa yapısı olduğu sürece o kitleyi rahatça kandırabilirsiniz... örneğin haşhaşiler döneminde halka hüküm süren bir yönetici her dediğini her insana tereddütsüz yaptırabiliyordu. şimdi hayali de olsa onun dilinden dinliyormuş gibi anlatayım nasıl becerdiğini:
"düşünmeden kabul etmeye alışmış(kemikleşmiş kafa yapısına sahip) bir insana istediğin her şeyi yaptırabilirsin... ben mesela nasıl ki her dediğimi yaptırdım yıllarca herkese? bu orduyu, bu devleti nasıl kurdum? haşhaş! bildiğiniz gibi benim yaşadığım dönemde haşhaş o kadar da bilinmiyordu; yani uyuşturucu etkisi olduğunu bilmezdi halk pek. peki ben ne yaptım? sahte cennet! bir oda yaptım ki en güzel yemekleri, en güzel kadınları koydum içine. 'ben tanrıyım!' diyordum herkese. e haliyle inanmıyorlardı... sonra 'sana cennetimi göstereceğim o zaman...' diyerek sohbet ederken veriyordum fark ettirmeden haşhaşı, iyice uyuştuktan sonra alıyordum odaya... güzel kadınlar, yiyecekler, içecekler, eğlenceler... derken aşırı dozda mutlu oluyordu o insan... kendine gelip uyandığında o odadan çıkmış oluyordu ve ömür boyu unutamayacağı o anların etkisinde oluyordu hala. ve gerçekten de beni tanrı sanıyordu... ve sonra her dediğimi tereddütsüz yapıyordu, 'atla kaleden aşağı!' desem atlıyordu hemen. çünkü cennetime gitmek istiyordu... neyse uzatmayacağım; kısacası bir insanı kandırmak kolaydır, özellikle dini alet ettiğinizde..."
gördüğümüz gibi adam yapmış yapacağını... iyi mi yapmış, şerefsizlik mi yapmış orasına karışmıyorum... sadece şunu anlayabiliyorum, bir insanı kandırmak o kadar da zor değil...
