bursa'da bir eşi benzeri aha bulunmamakla beraber, belki de bursalı oluşlardan mütevellit gezilmiş hiçbir şehirde benzeri bulunamamaış, cemal nadir caddesi'ne kadar giden cadde ve semt..
öyle bir yerdir ki, çocukluk geçmiştir. altıparmak'ın içini bilenlerin de bileceği meşhur kırmızı kahve'nin oraları ilkokul çocukluğu dönemlerinden kalma yıllarda mesken tutulmuş, en güzel yıllar bu semtte geçmiştir.
hemen eski yazıcı, yeni cinedrome'un arkasında yer alan fethi açançiçek ilköğretim okulu'da burada bulunan bir okuldur. başka bir hava katar buraya; bir de bu mahallede, bu semtte çocukluğunu geçirmiş bünyeler için efsane olmuş başka bir mekan da vardır; şimdilerde kafe olayına girmiş kompi atari... yaşları 21-22 civarı olanlar ve de o civarda bulunan, evi orada olanların ya da bir biçimde buradan yolu geçen birçok bünye burada bir jeton almak suretiyle oyun havasına girmiştir..
caddenin üstü de benzersizdir; cümbüş yerini andırır kimi zaman. çocukluk zamanından kalma, eşsiz yaz akşamlarında ya da, ilkbahar'Dan çıkıp yaz'a girilen akşamların dondurma yemeye izin verilen geceleri ile birleştiği zamanlardan kalma dönemlerde pek bir değerlendirilmiştir bu cadde.
cadde üzerinde bulunan pavyona giren kadınlara anlam verememiş gezintiler sonucunda ''acaba n'abıyo bu ablalar burda?'' diye kişisel sorular hep bünyeye yönlendirilmiştir.
şimdilerde de pek bir farkı yoktur bünyenin. neredeyse çocukluk döneminde 12-13 senesi orada geçmiş bir kişi için her daim kendisine has, çocuk gözüyle görülen sempatik yönü her daim vardır altıparmak'ın. daha önceden araplar parkı olarak nitelendiren stadyum'un karşısında yer alan parkın akibeti uzun zamandan bu yana uğramamadan dolayı ne olmuştur bilinmez ama, eski arıcan yeni şaypa'nın olduğu durağın oradan bir vurursunuz kendinizi caddeye, yavaş yavaş bakına bakına bir bakmışsınız kendinizi heykel'de bulursunuz.. karnınız mı acıktı, envai çeşit yemek yiyebileceğiniz her türden dönercisi, dürümcüsü, kumrucusu yok değildir. arka taraftaki arap şükrü'de her daim demlenebilirsiniz. burç pasajı'nın arka tarafında bulunan bir sürü cafe'nin bulunduğu caddede de bulunup ya cafelerde sıcak bir çayın farkına varabilirsiniz, ya da o yolu da keşfedebilirsiniz. tatlı mı istediniz, durak muhallebicisi ya da sonradan altıparmak'a dahil olmuş, bolulu hasan usta tatlıcısı'ndan sağlamına tatlı yiyebilirsiniz. bursalı olup da bu caddenin kitabını yazmış ya da spor ayakkabı alma niyetine girmiş her er kişi de koray'ı en az bir jere ziyaret etmiştir; ya da ''sabah sabah yürüyüşe çıktık, pazar sabahı da her yer kapalı ne yesem ki? neyse şurdan bi porsiyon börek çayımı bari'' diyen bünyelerin uğradığı saray börekçisi'ni...
kısacası bir istanbul, ankara ya da izmir'de yaşamamış ya da oraların buğulu, kasvetli, bol cafeli, barlı caddelerini içine çekmemiş bünyeler için bir numaralı caddedir belki de bursa'da doğmuş, büyümüş, yaşamakta olan kişiler için altıparmak..
son zamanlarda iyiden iyiye gothic akımın istilasına uğramış muhit...
bir zamanlar sadece burç pasajı çevresinde konuşlanan gothic gençler artık iyiden iyiye bursa'nın şah damarı diyebileceğimiz bu caddeyi ele geçirmiş, ve her köşe başından çıkar olmuşlardır. hayır bir itirazımız yok da gece gece aniden insanın karşısına the ring filmindeki küçük kız imajında bir şey çıkınca insan bir tırsıyor...
hey gidi gunler yahu, semra ozal'in arap parkindaki cesmeyi acmaya gelmesi. suleyman demirel caddeden gecerken kurtar bizi baba diye bagiranlar, atilan konfetiler. bursaspor intertoto'da finale ciktiginda parkin onunde durup arabalari sallamak. altiparmak ilkokulunda deli ismail'in gobegine vurup kacmalar. gun suthanesi karsisindaki atari salonunda gecim mi abicilere karsi verilen savas. yenilmez armada altiparmak united'in onlemez yukselisi, akabinde kiremitci-altiparmak finali ile mahalle turnuvasi. hey gidinin altiparmagi be, baska semtte ozellikle 1050 konutlarda falan altiparmakliyim deyince ayri bir hava oluyordu; istanbul'dan kars'a gelmis doktor havasi..
edit: Zephyra hatirlatti atari salonunun ismi kompi imis..
Altıparmak adının oldukça eskilere dayandığı semttir:
"Altıparmak Caddesi’nin olduğu mahallenin ismi, daha çok Yahudi azınlığın yaşadığı yer olduğundan yakın geçmişe kadar “Yahudilik Mahallesi” olarak biliniyordu. Altıparmak Caddesi’nin her iki yanında yer alan “Altıparmak Mahallesi”ne bu adın, “Altıparmak” lakaplı Mehmet bin Abdullah Çelebi’nin yaptırdığı mescit nedeniyle verildiği söylenir. Ayrıca Bursa Kadı Sicilleri’nde yer alan bazı belgelerde bu mahallede oturan “Altıparmak” lakaplı “Yasef” adlı ünlü bir Yahudi’nin ismi geçmektedir.
O dönemlerde mahalle nüfusunun çoğunluğunu Yahudiler ve gayrimüslimlerin oluşturduğu düşünüldüğünde, mahalle (ve cadde) adının bu kişinin adından gelebileceği söylenebildiği gibi; 1484 tarihli kadı sicillerinde adı sık sık geçen ve tüccar olduğu anlaşılan ve mahalleye mescit yaptıran Altıparmak lakaplı Abdullah oğlu Hoca Mehmed’in (Hoca Mehmet Altıparmak’ın adının mahallleye verildiği ihtimalinin daha doğru olduğu, Fatih devri hocalarından Abdullah Çelebi bin Mehmed Efendi tarafından 1471 yılında mahallenin kurulduğu, caminin ise 1513’de yapıldığı) söylenebilir. Yine kaynaklara gore, mescidin yanındaki mermer çeşme üzerinde de “Altıparmak” yazılıymış.
Altı Parmaklı Adam
Bir başka güncel söylenceye gore; mahalleye muhtarlık yapan bir kişinin ellerinde altı parmak olduğu için, zamanla bu durum Bursa’ya yayılmış ve buraya gelenler, “Altıparmaklı’ya gidiyorum”, “Altıparmak’tayım” demeye başlamış ve bölgenin ismi de böylece yerleşmiş. işin ilginç yönü 1965’li yıllarda, Yahudilik Sokağı’nda Arap Şükrü’nün büyük oğlu Yılmaz Değişmez’in 10 masalık balıkçı lokantasında altı parmaklı bir adamın sık sık görüldüğü de o dönemlerde 1 1 Eylül ilkokulu (Şimdiki Osmangazi Kaymakamlığı) 2nci sınıfında okuyan Aydemir Kartaloğlu adlı kişi tarafından ifade edilmektedir. (A.Kartaloğlu, 17.11.2005, wowturkey)
Altı Parmağı Andıran Heykel
Hatta daha sonraları, Altıparmak Caddesi ile Atatürk Caddesi’nin kesiştiği noktada, sanki 6 parmağı olan bir elin avuç kısmını andıran ve üzerinde güya Cumhuriyet’in altı temel ilkesini simgeleyen çeşitli kabartmaların olduğu, 6 sütunlu heykelden dolayı halk arasında bu bölgeye “Altıparmak” denilmeye başlandığı söylense de bu doğru değildir . Çünkü sonradan kaldırılan ne idüğü belirsiz altı sütunlu heykelden önce de bu bölge ve cadde “Altıparmak” olarak anılmaktaydı."
"Altıparmak Mahallesi ismine 1509 yılındaki sicillerde rastlanmaktadır. Altıparmak isminin mahalleye, burada yaşayan Abdullah Çelebibin El-hacc Mehmed isimli, Altıparmak diye meşhur olan birinden geldiği sicillere dayanarak ileri sürülmektedir. (Köseoğlu. S. 9) (Kepecioğlu. Sf:6) Mahalledeki hane sayısı 1521 yılında 25 iken, 1573 yılında 75 olarak kaydedilmiştir. (Dostoğlu s.374)"
Bursa'da stadyumdan başlayıp, çakır hamam'a kadar uzanan tatlı bir yokuşun size eşlik ettiği caddedir. Tarihinde bahçeli ve iki katlı evlerin olduğu, şimdi ise yüksek ve bitişik apartımanların arasından geçer. Caddenin bir yakası tophane sırtlarına ve arap şükrü sokağına, diğer yanı ise çarşamba(darmstadt cad.) semtine dayanmaktadır. Çarçamba tarafına bakan yakasını kesen birçok ara sokak ise altıparmağın arka sokaklarını oluşturur. Alışveriş için birebir olan Altıparmak caddesi aynı zamanda da Bursa'lıların ve öğrencilerin vazgeçilmez bir yürüyüş rotasıdır. Cadde, aynı zamanda Bursanın en önemli buluşma noktalarından biri olan Burç Pasajına ev sahipliği yapar. Anlatılmaz ama yaşanır bir hali, bir bağlayıcılığı vardır, tadını başka şehirde bulamazsınız.
Arap şükrü tarafına bakan yakasında kafelerin sayısı son yıllarda çok artmıştır.
Cadde üzerinde ve arkasında birçok anılarım vardır. Bazen amaçsızca, aşağı-yukarı defalarca yürüdüğüm, ömrüm boyunca da kaç kere inip çıktığımı hayal bile edemeyeceğim yerdir.
15 yıl önce bir sabah vakti bu cadde bir karış kar altındayken in cin top oynarken gönlümce yürümüştüm cadde üstünde... bu caddenin bir özelliği de inerken ve çıkarken insanların genellikle arap şükrü tarafını tercih etmesidir.
yazın caddenin başından heykele doğru, ordan da setbaşı köprüsünün sonuna kadar yürümek insanı rahatlatır.özellikle geceleri tabi.sonra da setbaşında ki kafelerden birinde oturup soğuk bişeyler içerseniz.daha başka birşey istemeye gerek bile dumazsınız.
