benim açımdan film daha çok biri sana tokat attığında öbür yanağını dönersen herkes tarafından aşağılanırsın, yok eğer karşılık verirsin yıkıp geçersin gibi bir anlamla yüklü. stanley abimiz öyle bir film yapmış ki hangi açıdan bakarsan o açıdan görüyorsun. bir sürü felsefe var filmin içinde, evrensel normlardan tutun da içinde bulunduğumuz sistemin eleştirilmesine kadar.
--spoiler--
Filmde aslında eleştirilen tek şey o devlet adamının "Sadece suç oranını düşürmek istiyoruz ve bu suçlulara ne yapılsa mübahtır" bakış açısı. Geriye kalan her şey aslında doğru ve mantıklıdır. O tedavi bile aslında mantıklıdır fakat gerekli önlemler alınmadan Alex sokağa salınıverilmiştir.
--spoiler--
hapse düşmedikten sonra her boku yiyebilirsin menvalinde eski droogları ( tuhaf tuhaf kelimeler doğru mu yazdım onu da bilmiyorum. ) şimdilerde polis arkadaşlarını gözümüze sokmuştur. felsefik düşünemeyen bir hödük olduğumdan herhalde iyi-kötü değişimini size anlatamıyorum ama saf iyilik ya da kötülük var mıdır ki? ya da koşullanınca ( kusuyor ya hani gözüne bi şey döküyordular) bir şeyi isteyerek yapmaz insan. istediğini/istemediğini sanır. velhasıl derin bir insan olmadığım için bana sıradan gelmiş filmdir.
Suçluları iyileştirmek için kullanılan ludovico yönteminin bir zamanlar gerçekten kullanıldığını öğrendiğimde ayrı bir sevmiştim.
Hepimiz öyle değil miyiz? kendimizin yaptığı zararsız bulduğumuz davranışlar başkaları tarafından sergilendiğinde ne kadar da yıkıcı gelir. Her insanın karanlık bir tarafı vardır.
birçok kişinin emeği geçmiş olan bir eseri ''kötü'' diye kestirip atmak istemem ama en azından benim için sıkıcı olan bir filmdir. kesinlikle bir mesaj vermek istediği açık ancak -spoiler içerecek- başroldeki elemanın arkadaşlarıyla yaşlı kadının evini basıp yakalandıktan sonraki süreç gayet sıkıcı idi. sona doğru yaşanan tesadüfi rastgelişler dikkati toparlasa da bu sahnelerden kısa bir süre sonra da film bitmiştir.
"Sevgili kardeşlerim" ifadesiyle kendine bağlayan entel bir kurbick filmi. Scoffield reis detaylarıyla anlatmış gerçi bloğunda.. Her neyse değişim temalı bir başyapıttır.. Değişim.. Rocky 4' üde anımsatmakta biraz "değişim" teması açısından. Ama bu filmde olay birazcık daha farklı yoldan ilerliyor. Rocky' de ki rus ekspresi 'ivan drago' da kafa olarak bu alex gibi aslında sadece bu alex yüzsüz ama drago çekingen biraz.
Neyse alex' i sözel olarak değiştirmek imkansızdır. Bu yüzden hükümetin yeni politikası ile değiştirildi. Kurnazlığını kullanıp bundan yararlandı. Ne anlatıyorum ya?
eğlencelik değil, açıkçası mesajını saçmalamadan verebilen ve bunu sanat sınırları içerisinde kalarak yapabilen bir film de değil...
kubrick'i severiz sayarız ama 60lı ve 70li yılların mayışık yüksek kafasıyla yapılmış bir film.
o yüzden sinema dili, konu bütünlüğü, tutarlılık falan aramayın...
ancak seyredilmesinde fayda vardır hemi de birden fazla kez.
neden?
işlenmemiş (ham) bilgiyle doludur. duyacaksınız, aklınızda kalacak üstüne araştıracaksınız ve kafa yoracaksınız...
zamane filmleri gibi gerçeğin sadece işine gelen bir kesitini alıp, hikayeyi bilet alan en salak kişinin bile anlayabileceği seviyeye dek incelterek yapılmamış bu film...
şimdilerde sinema artık - en azından senaryo açısından - öldü. artık filmlerin sonunda (eskiden çok yapılırdı) bazı konuların ucu açık bırakılıp, kahramanların ufka doğru yürüme sahneleri kullanılmıyor.
yeni bir sinema seyircisi var ve bu seyirci moronlara anlatılır gibi anlatılmasını ve filmin sonunda cevapsız tek bir soru bile kalmamasını istiyor.
bugün çekileydi rüzgar gibi geçti filminin ağzına sıçarlardı "rhet buttler'a ne oldu anlamadık biz" diye... yada uzay macerası 2001'i gösteren sinemadan bilet parasını geri isterlerdi....
dünyada sinema seyircisinin seviyesi çok düştü bizde iyice yerlerde. o türk dizilerini seyredip, kafa yoran adama inception bile frankfurt okulu gibi geliyor anlatım dili ve işlenen konu açısından. a clockwork orange gibi filmler başka bir paralel evren bu insancıklara.
kolay sevilecek, kolay yutulacak bir lokma değil bu film özetle...
ancak bir filmi anlamamak tek başına o filme kaka, pis demek için yeterli değil. hele ki bazı mal değnekleri türedi şimdilerde sinema sitelerinde yorum yapan; adam millete emir veriyor "ben beğenmedim, seyretmeyin!" diye...
herkes her şeyi seyretmek, sevmek ve anlamak zorunda ve/veya kapasitesinde değil. mesela ömrümde bir tam bölüm kurtlar vadisi, muhteşem yüzyıl benzeri dizi seyretmiş olsaydım yada ivedik serisinden bir filmi netten dahi oturup seyretmiş olsaydım bir kubrick filmine olumlu yada olumsuz eleştiride bulunabilecek cesareti kendimde bulamazdım...
1971 senesi yapımlı sistem eleştirisiyle göze çarpan, psikolojik bir kült filmdir. film bir süre ingilterede yasaklı film listeleri arasında yerini almıştır.
stanley kubrick'in ince bir zekayla sistem ereştirisi yaptığı filmdir. filmin yapıldığı yıl 1971'dir. yani 68 olaylarının yaşanmasından üç yıl sonra. bu dönem avrupa'da devletler refah devlet adına insanların hayatlarına daha iyi bir ideal uğruna müdahale edebiliyordu. işte kubrick amcada bunu göstermek istemiştir. yani sorduğu soru: devlet bir insanı iyi yapma hakkına sahip midir? bunu hangi ahlaki ilkeyle yapabilmektedir. esasında bu gün bu sorular daha somut bağlamlar içinde sorulabiliyor. 2000 öncesi devletin kemalistleştirme ideali, şimdi muhafazakarlaştırma ideali vs. velhasıl kubrick iktidarın sosyal hayatın her alanına girdiğini gösterdiği enfes bir film.
Ahlaki değerlerin birbirine karıstığı bir toplum ve iyi ile kötünün ayırt edilemez hale gelmesi... Aslında popüler kültürün insan üzerindeki psikolojik etkilerine değinen film. Ancak öyle bi anda algılanamayan izlendikten sonra da "ne demek istedi lan bu" şeklinde kafa yorulması gereken film.
Bir de filmde süt içilen sahneler zihnimde nasıl yer etmişse artık süt görünce aklıma direkt bu film gelir.
filmin başında "vay şerefsizler" denilen kişiler ile filmin sonunda "vay şerefsizler" denilen kişilerin değiştiği film. sırf bu açıdan takdir ettiğim bir filmdir bu yüzden.
--spoiler--
filmin başından itibaren alex ve droog'ları yapmadığını bırakmaz. evsiz bir yaşlıyı döver, sonra gider evi olan başka bir yaşlıyı dövüp üstüne karısına tecavüz eder. son olarak da alex tek başına bir eve girip kedi-kadın denilen bir kişiyi kafasına * sik heykeli ile vurup öldürür. bu sahneden sonraki hapishane sahnelerinden itibaren alex'e karşı duyulan nefret kaybolmaya başlar.
ondan sonrası malum, ludovico tekniği. alex bu teknik ile güya adam edilir, fakat gelen vurur giden vurur. önce evden kibarca siktir edilir, sonra filmin başında dövdüğü evsiz yaşlı yakasına yapışır (ilk sahnede kendisine acımıştım ama o sahnede bir güzel kalayladım ona) sonra da polis olmayı başaran droog'ları tarafından tenhaya çekilip bir güzel dövülür. "yeter ulan sayıyla mı verdiler sizi" derken alex daha bitirici vuruşu bile yememiştir halbuki. daha sonra ludovico tekniğinin asıl amacını alex "home" tabelasının olduğu eve ikinci kez geldikten sonra kendisini ziyarete gelen doktorlarla konuşurken anlarız. alex "acısız bir şekilde ölmek istiyorum, sanki her an başıma bir iş gelecek gibi hissediyorum" derken bir anda küt diye makarna tabağına gömülür. son ses beethoven dinletilerek intihara zorlanır (ulan o nasıl bir psikopat sahnedir ya) ama ölmez tabii. o ölürse film biter sonuçta *
--spoiler--
sonuç olarak daha önce de söylendiği gibi kült bir filmdir. beni asıl çeken ise film boyunca "iyi adam-kötü adam" tanımının sürekli değişmesi. sanırım her filmde böyle oluyor.
