insanın kendi iç dünyasına doğru o dünyanın sahibine ulaşmak için kendini kendinde bilmek kendini kendinden bilmek için, bilmediğini bildirene yaptığı yolculuk. hz.muhammed "bana eşyanın hakikatinden nasip ver " diye dua edermiş. kuran-ı kerim'de , "kendi içinizde olup bitenlere de mi bakmıyorsunuz" mealinde bir ayet var.
demişki o mezhepler üstü felsefe mimarı mevlana;
"demedim mi şu görünene razı olma
madem ki ben güneşe kulum güneşten söz açmalıyım sana"
"sen sensiz gel bende bensiz ne varsa şu ırmakta var"
insanın ırmağı kendi içinde akandır, insan kendi içindeki bilgiyle yaşayandır, kendisine bilgiyi lutfeden onu iç yolculuğuna çıkaran, ezelde insanın tanrı'sına verdiği söz, ruhuna üflenen ilahi nefestir.
