kendini mezhepsiz zannedenin bile bir mezhebi vardır, sadece kendisi farkında değildir. ne gibi mesela kurancılık, mealcilik, tarihselcilik gibi. veya adam deisttir hala kendini mezhepsiz müslüman/hıristiyan zannediyordur vs.
şimdi arkadaşlar resulullah (s.a.v) zamanında mezhep yok evet. neden? çünkü tek mezhep/yol Rasulullah'ın gösterdiği yol. ayetler inmeye devam ediyor, tüm ayetler, ibadetler, islam rükunlerini peygamber açıklıyor, uyguluyor. tek mezhep rasulullah'ın sünneti. dine dair her şey iki dudağı arasından çıkanlar.
sonrasında kur'an tamam olduğunda ve rasulullah vefat ettiğinde, sahabe nesli icmasıyla, yani bir şeyin hükmü kur'an ve sünnete göre böyledir, islama uygun olan budur diye ortak kararıyla tek olan dini diğer nesillere aktarıyor. sahabeden itibaren birçok farklı insan tipi islam'a girmeye başlıyor ve insanların yaklaşımları tarihi süreç içerisinde farklılaşıyor. ama tek olan bir din var ortada. sahabe bunu korumak için bildiği ne varsa hem yaşayarak hem söyleyerek aktarmış.
sahabeyi gören tabiin neslinden itibaren dine birçok sayıda yaklaşım var, kişilerin mezhepleri var. ilimde yüksek olan süfyan es sevri, fudayl bin iyad, hasan el basri gibi kişilerin kendi mezhepleri var. ama tüm bunlar sahih delillere dayanıyor. hepsinin bir delili var, hepsi de sahih ama kimisi onu tercih ediyor kimisi de bunu. mesela ibadet ve muamelat hukukunda her konuda tek bir doğru yok. doğru çok boyutlu. namaz kılma çeşitlerini düşünün.
her ne zaman tarihte itikadi, imani konulara karşı farklı yaklaşımlar, ana akımdan yani ortodoksiden farklı, heretik inanma biçimleri türüyor o zaman da itikadi mezhepler ortaya çıkıyor. hem bu tehlikeye binaen hem de çok doğrulu teknik delillerin derlenmesi ihtiyacı gereği ilimde ümmetin itibar ettiği alimler hukuk okulları oluşturuyorlar. dört mezhep veya ehli sünnet dediğimiz şey bu. anayolun/islamın ortodoksisinin sistemleştirilip korunması. tamamen ihtiyaca binaen. dini korumak ve sahih olan birçok delil içerisinde en doğrusunu tercih etme çabası. çünkü tek bir din olsa da etrafında birçok farklı insan ve topluluğun birçok ayrı inanma biçimi ve haklı olma iddiası sözkonusu. zamanla kişisel mezhepler içerisinde dört imamın takipçileri kalıyor bir tek, diğerleri ondan günümüze gelemiyor. dolayısıyla rasulullah a ve sahabeden gelen haberlere ulaşıp, istikamet üzere bir dindarlık yaşama peşindeyseniz sünni olmak zorundasınız. yok ben keyfime uyarım, gönlüme uyarım, kafama uyarım vs tavrı varsa anayoldan sapmış, sapık mezhep çok. mezhepsiz olma iddiası da bunlardan biri.
doğruyu arama bulma kaydetme, gayret etme, bunun için metod geliştirme, haklılık iddiası gibi meseleler de imtihanımızın bir parçası sonuçta. boş nefret kusup durmaya gerek yok.
