bu kavramı iki anlamda değerlendirmek gerekir diye düşünüyorum:
1. toplumun büyük kısmı tarafından anlaşılan (ya da anlaşılamayan) şekli.
2. toplumsal şartlanmalardan arındırılmış hali, yani çok küçük bir kesim tarafından anlaşılan biçimi.
1.'de insanın yarattığı tanrı ve sorgulanmadan uyulan veya uyulamadığında cezası olan kurallar vardır... işte bu anlamdaki 'din afyondur'. bir emir komuta zinciri düşünülür ki bunun temelindeki hata tanrı kavramına dayalılığıdır. 'yukarda' (veya lafta 'her yerde' olan) bir tanrı... işte 'şu an dünyadaki pek çok olumsuz şeye sebebiyet veren anlayış' da budur.. (bkz: zeitgeist the movie) - (bkz: zeitgeist addendum)
2. ise gerçekten az kişi tarafından gerçek anlamda sahip olunan bir anlayıştır ki, ne temelinde ne de herhangi bir yerinde tanrı kavramı yoktur. zecharia sitchin'in yazdığı gibi 'uzaydan gelen bir ırk dünya'ya insan ırkını 'ekti'yse bile bu onların tanrı olduğu anlamına gelmez. zira onları da bir üst boyuttan bazı varlıklar meydana getirmiş olabilir'.
'din', 'evrensel sistem'in ta kendisidir. "iyi ahlaklı olmak evrensel sistemi anlamayı sağlamaz, evrensel sistemi -beynin kapasitesi kadarıyla- kavramak insanı iyi ahlaklı yapar."
toplumun din kavramını anlayışı kalın bir sis tabakasıdır. umarım evrensel sistemi 'din' adı altında olsun veya olmasın kavrayabilenler çoğalır da bu sis tabakası ortadan kaybolur.
