Antik kentin sınırları efes'ten çok daha büyüktür. Dünyanın en büyük antik kentleri arasında gösterilmektedir. ve toprak altında neredeyse o günkü haliyle durmaktadır. Çalışmalar devam etmektedir. Şu haliyle dahi Unesco geçici dünya mirası listesine girebilmiştir.
Ayrıca yanıbaşında bir kaleye sahip nadir antik kentlerden biridir. (bkz: Anavarza kalesi)
üç kemerli bir giriş kapısı mevcuttur.
antik dünyanın bilinen ilk şeritli yolu burada bulunur.
34 metre genişliğinde, 2 bin 700 metre uzunluğundadır.
ms 3 veya 4.yüzyıla ait eros ve hygieia heykelleri (1.75 m boyutunda) ortaya çıkarıldı. Paris'te ünlü zafer takından da büyük bir zafer takına da sahiptir.
içerisinde Kale, zafer kapısı, amfi tiyatro, tapınak, hamam, kral mezarları, su kemerleri ve stadyum barındıran antik kentin geçmişi 4 bin yıl kadar geriye gitmektedir.
Kozan sınırları içinde yer alır.
Şehir 1200'lerde deprem ile yerlebir olunca şehir halkı ile birlikte tarihi sis kentine (günümüzde kozan şehir merkezi) taşınmıştır.
Kenti -sis'in aksine (Hititler)- asurlular kurmuş, daha sonra antik Yunan hakimiyetine girmiştir. Anavarza'nın metropol haline gelmesi ve kente imza atan uygarlık ise Roma imparatorluğu olmuştur. Roma-abbasi mücadelesinde çokça el değiştirmiştir. Büyük depreme değin hakim olan son medeniyet yine Roma olmuştur.
