james webb uzay teleskobu

NASA, ESA ve CSA tarafindan yapilmaya calisilan bir projedir. söylentilere göre 2021 yilinda baslatilacak.

görsel

James Webb ismini eski bir nasa calisani olan james edwin webb´den almistir. bu teleskopun önceki planlanan ismi ise "next generation sapce telescope" olacakti.
Önceki entrylerde de belirtildigi gibi hubble teleskopunun yerini alacak olan teleskoptur.
hubble gibi morötesi ve kizilötesi spektrumlarla degil sadece kiziltötesi ölcümler yapacak. Teleskop ve yakitin toplam agirligi 6,2 ton olarak hesaplandi.

görsel

bu teleskop dünyadan 1,5 milyon km uzakliga, dünyanin günes görmeyen tarafi olan Lagrange noktasi L2´ye yerlestirilecek.

görsel

teleskopun tasiyici roketi olarak ariane-5 planlanmakta. esa bu projeye 300 milyon euro ile katkida bulunmakta.

bu teleskopun görevleri:
- büyük patlamada olusan ilk yildiz ve galaksilerden isik yakalamaya calismak.
- galaksilerin yapilari ve gelisimleri arastirilacak.
- gezegen ve yildizlarin yapilari hakkinda daha fazla bilgi toplamak.
- belirli gezegenler üzerinde yasanilabilinirligi arastirmak.

önceden gönderme tarihi olarak 2014 yili planlanmisti. teleskopu yapmak icin amerika tarafindan 3,3 milyar euroluk bir bütce ayrildi. teleskop yapim asamasindayken; hesaba katilmamis maaliyetler sebebiyle yapim maaliyeti sanilandan daha fazla olunca, 2011 yilinda bilim kurulu amerika parlamentosuna bu teleskopu yapmaktan vazgecmeyi tavsiye etti. o dönem icin nasa´nin hesaplarina göre yapim maaliyeti 8,7 milyar dolari buluyordu ve bu zamana kadar 3 milyar dolar harcanmisti bile.
Gerekli olan parcalar, ölcüm aletleri, teleskopun birincil aynalari vb. bircok arac ve gerecin %75´i satin alinmisti.

2014 yilinda 5 yillik bütce tekrar onaylandi ve yapimina devam edilmesine karar verildi. bu sefer randevu tarihi 2014´den 2018´e aktarildi.

2015 yilinda son yapimlara baslandi. 2016´inin kasim ayinda montaji yapilmis aynanin ilk optik ölcümleri yapildi. 18 aralik 2015´de ariane-5 icin anlasmalar imzalandi. ucus tarihi olarak 2019´in ilk ceyregi planlandi. motorda ve günes panelinde kalite eksikligi sebebiyle ucus tarihi 2020´nin mayis ayina devretti. bir vibrasyon testinde teleskoptan civatalar ve pullar düsmeye basladi. daha sonra tarih 2021´in mart ayina devretti.

eger teleskop 2021´de gönderilirse maaliyeti 9,66 milyar dolar olarak tahmin edilmekte. bunun sadece arastirma ve gelistirme icin harcanan tutari 8,8 milyar dolar.

ucus icin Fransız Guyanası kullanilacak. teleskop bir semsiye gibi katlanmis bir sekilde roketin icerisinde bulunacak. görev yerine ulasana kadar yavas yavas acilacak.

teleskop, toplam 3 parcadan olusmakta.
spacecraft bus: elektrik beslemeyi gerceklestirilen modül, konum kontrol sistemi, iletisim sistemi, hareket ve isi sistemleri.

görsel
görsel

günes kalkani: bu modülün görevi bütün teleskopu günesten gelen isinimlardan korumak. bircok katmanlardan olusan polimer ve metallerle kaplanmistir.

optik: korsch teleskopu kullanacak. en etkili odak noktasi 131,4 metre. ana aynanin capi 6,5 metre ve 18 adet sekizgen, her biri 20 kg olan parcadan olusmaktadir. bu ayna teleskop uzay bosluguna geldikten sonra acilmaya baslayak ve düsük genleşme katsayısı sebebiyle berilyumdan yapilmistir.

görsel

kizilötesini iyi yansittigi icin birincil, ikincil ve ücüncül olmak üzere refleksiyon kaplamalarinin hepsi altindan olusturulmustur.

görsel

Bu proje icerisinde bulunan ülkelerin tamami asagidaki gibidir:
belcika, danimarka, almanya, finlandiya, fransa, yunanistan, irlanda, italya, kanada, lüksemburg, hollanda, norvec, avusturya, portekiz, ispanya, isvicre, isvec, cekya, birlesik krallik ve abd.