doğuda yıllarca yaşamış biri olarak söyleyeyim.
eskiden iş, şu an ise sosyal sebeplerdir. çünkü şu an büyük şehirlerde de bir iş bolluğu yok.
ancak göç halen devam ediyor. sebebi sosyal imkanlar.
doğuda neredeyse havalimanı olmayan il yok.
demiryolu ha keza. duble yolu yine öyle. hepsi teşvikten en yüksek oranda faydalanıyor. bu ara il merkezlerinde veya şehirlerarası ulaşımda bir güvenlik problemi de yok.
devlet organize sanayi bölgeleri inşa etmiş ama boş. peki neden?
çünkü parayı bulan halkı batıya göç edip, oraya yatırım yapıyor.
çünkü doğuda parayı harcayamıyor, eğlenmek isterse eğlenemiyor. sosyal aktivite namına bir şey yok.
ha bunun sorumlusu en azından şu aşamada devlet değil.
çünkü bunları yapacak olan özel sektördür. ancak parayı bulan kesim göç ettikçe bu şehirlerdeki sosyal gelişme de minimum seviyede ilerlemektedir.
yukarıda saydığım devlet yatırımlarının çoğuna sahip olmayan pek çok akdeniz, ege ilçesi organize bölgesindeki küçük-orta ölçekli firma sayısı doğudaki 3-4 ilin küçük-orta ölçekli firma sayısından fazladır.
aşırı göç veren illerin insanının çoğunda memleket bilinci de yok.
göç ettiği yerde hemşehrilerini bulma safhasında memleketçilik oynuyor pek çoğu.
çoğu insana bu yatırımları anlattığınız zaman alacağınız cevap şudur;
bingöl'de nasıl zaman geçsin, muş'a gidip ne yapayım? e lafa geldiğinde memleket memleket.
buralarda memleket bilincine sahip insan oranı her 5 kişide 1-2 kişidir.
hal böyle olunca buralara tersi göç yapamazsınız.
ancak devlet yoğun göç vermiş iller için kütük yerinde yaşayan vatandaşlara +1000 lira gibi ödenekler sağlarsa (tabi ikamet taşımaktan öte, fiilen orada yaşayıp yaşamadığını denetlemek üzere) bir tersine göç yaşanabilir.
aksi takdirde ancak gelecek göçü durdurursunuz, nüfusu azaltamazsınız.
