1898 de abdulhamit han ın almanya ya verdiği imtiyazlarla inşaatına başlanması düşünülen bagdat berlin arası demiryolu projesi..
sanayi devrimi yle birlikte 19. yüzyılda buharla çalışan trenlerin; gemilerin yerini alması sonucu eski ticaret yolları yeniden önem kazandı. bu yollardan ilki 20. yüzyılın başında yapımı tamamlanan trans sibirya demiryolu dur. moskova yı pekin e bağlamıştır. trans kafkas demiryolu ise hazar denizi ile karadeniz i birbirine bağlamıştır. doğu batı arasında köprü oluşturması beklenen bu durum doğu da modernleşme umudu doğurduysa da kısa zamanda doğu topraklarını batı emperyalizminin çatışma alanına çevirmiştir. doğu nun batı ya olan güvensizliği yüzünden din, ırk, medeniyet çatışmaları daha da derinleştirmiştir. bunun yanında suveys kanali nın satın alınması sonucu misir ın ele geçirilmesi planları ingiltere ve fransa nın arasını; trans sibirya demiryolunun tamamlanması ise japonya ve rusya nın arasını açıyordu. olaylar bu yönde gelişirken bagdat demiryolu projesi gibi ortadogu nun kalkınması için çok yararlı olabilecek girişim; birinci dunya savasi na varan olaylar zincirinin ilk halkasını teşkil ediyordu.
bağdat demiryolu projesiyle yüzü gülen osmanli imparatorlugu beklediğini bulamamıştı ve batılı devletler tarafından önce çeşitli imtiyazlarla ardından aleni toprak ilhaklarıyla parçalanma sürecine girmişti. sanayi devrimi ile artan sömürgecilik yarışında almanya nın geri kalması; gözünü osmanlı ya çevirmesine neden olmuş ve diğer batılı devletlerin de iştahını kabartmıştır. hayata geçirilebilseydi osmanlı da modernleşmeyi sağlayacak ve medeniyetler çatışmasını önleyebilecek olan demiryolları projesi iki dini de bir araya getirecek ve binlerce yıllık düşmanlığa son verecekti. osmanlı elde ettiği ticari gelirleriyle maliyesini düzeltecek ve duyunu umumiye borçlarını ödeyip siyasal yapısını güçlendirecek ve bekli geçte olsa sanayi devrimi ne geçecekti. fakat bu açıdan bakmak o zamanın şartları göz önüne alınırsa oldukça romantik bir yaklaşım sayılabilir. batı nın gözü doymak bilmeyen emperyalist adımları, fransiz devrimi nin milliyetçilik söylemleriyle birleşince bağdat demiryolu giyenin üstünde ateşten gömlek etkisi yaptı ve avrupa daki ittifakları derinleştirip savaşa giden yolda tetikleyici bir unsur oldu.
