osmanlı imparatorluğu

Roma imparatorluğunun yerini dolduran büyük devlet. Doğu Roma yıkılmış, yerine balkanlardaki ve Anadolu daki siyasi boşluğu iyi değerlendiren ve Doğu Roma ya son darbeyi vuran Osmanoğullarının devleti geçmiştir. Bu devlet, aynı roma gibi akdenize neredeyse bütünüyle hakim olmuş, karadeniz i de komple göl haline getirmiş devasa bir imparatorluk olmuştur. (imparatorluk değil diyenler siktirsin gitsin tarihin görmüş olduğu en büyük 5. imparatorluktur. ) geleneksel Türk devletlerine tam olarak benzememektedir. Selçuklu gibi Türk islam imparatorluklarından aldığı mirasın yanı sıra, roma mirası da devreye girmiş bu mirasları iyi okuyan donanımlı yöneticileri sayesinde elindeki gücü askeri, ekonomik ve idari yönden çok sağlıklı yönetmişlerdir. Elde ettiği güç ve gücü yönetme yeteneği sayesinde ekonomisi asla sarsılmaz bir devlet olmuştur. Mesela Roma barışı denen olayı yine bu coğrafyada sağlamışlardır. Bu durum idare altında bulunan bütün milletlere temelde özgürlük verip devlete ekip biçme, üretim, vergi ve ticaret anlamında büyük bir canlılık sağlamıştır. Bu ekonomi kendilerine çağa göre çok teknolojik bir ordu kazandırmıştır. Padişahları bizzat savaşları komuta eden mükemmel mareşallerdir. bir yandan da kültür, sanat ve enternasyonal anlamda çok donanımlı kişilerdir.

Osmanlı terminolojisine göre bu özellikler imparatorluğu "devlet i ebedi müddet" yapmıştır.

zamanla, bilimsel gelişmelere ve coğrafi keşiflere ayak uyduramayan imparatorluk, kocaman yaşlı bir dev halini almış, bir ayağı aksak, tek gözü kör bir şekilde en az 250 yıl yaşamıştır. Bu son 250 yılda yine kendisine saldıran orduları yıldırmışlığı vardır ama aşağılayıcı mağlubiyetler aldığı da olmuştur. Bu aşağılayıcı mağlubiyetleri genelde ittifaklara karşı aldıysa da, kuzeydeki ezeli düşmanı ruslar, Osmanlı ordularına karşı birden çok defa galip gelmiştir. Osmanlı kendini yenilemiştir elbet ama bu yenilemeler hep suni kalmış olduğundan dolayı tam verim alamamıştır. En sonunda cihan harbinde bu savaşa sike sike girileceğini anlayan ittihat ve terakki hükümeti, o günkü koşullar gereği mecburen Almanya yanında saf tutmuş, ya herro ya merro demiştir. Ordusunda yaptığı modernizasyonla kendisinden bekleneni aşan osmanlı ordusu başarılı bir sınav verdiyse de, ekonomik olarak bu dertlerle baş edememiş ve çatırdayarak batan koca bir gemi gibi tarihin derinliklerine gömülmüştür. Ancak batmadan önce son yaptığı askeri modernizasyonlarla sürüsüyle başarılı subay yetiştirdiği için, asli unsur sayılan Anadolu ve Doğu trakya Türklüğü kendilerini kurtarmıştır.