istanbul varken ankara yı başkent yapmak

başlığı açan arkadaş tabi ki troll fakat saf duygularla başlığa girmiş, lise tarih derslerinde uyuyan arkadaşlar için bilgilendirme yapayım.

ülkenin savaşta olması ve bu savaşı yönlendirecek bir merkezin gerekliliği mustafa kemal ve arkadaşlarını bir meclis kurmaya itti. Anadolu'daki milli mücadeleye desteğin oldukça fazla olması, ankara'nın coğrafyası sebebiyle savunulması daha kolay bir il olması, batı cephesine yakın olması, istanbul'dan ve batı anadolu'dan gelen trenlerin ankara'dan geçmesinin getirdiği ulaşım ve iletişim rahatlığı gibi sebeplerden bahsedebiliriz.

atatürk nutuk'ta bu konudan şöyle bahseder:
"Ben Ankara'yı coğrafya kitabından çok tarihte öğrendim ve cumhuriyet merkezi olarak öğrendim. Gerçekten Selçuklu idaresinin parçalanması üzerine Anadolu'da kurulan küçük hükümetlerin adlarını okurken, birtakım beylikler arasında bir de Ankara Cumhuriyeti'ni görmüştüm. Tarih sayfalarının bana bir cumhuriyet merkezi olarak tanıttığı Ankara'ya ilk defa geldiğim o gün de gördüm ki, aradan geçen yüzyıllara rağmen Ankara'da hâlâ o cumhuriyet yatkınlığı devam ediyor.
Beni Türkiye'ye en uygun merkezin Ankara olabileceğini düşünmeye iten ilk vesile çok eskidir ve tekniktir."

o dönem istanbul'da da bir hükümet görev yapıyordu ve ingiliz güdümündeydi. o dönem derken tbmm'nin ankara'da kurulduğu dönemden bahsediyorum. yani 1920'nin bahar ayları. o dönem bir meclis kurulması gerekiyordu ve istanbul işgal altındaydı. dolayısıyla gidip düşmanın orta yerine meclis kurmak çok akıllıca değildi. o işgal 6 ekim 1923'e kadar devam etti. bu süre zarfında ankara'daki meclis görev yapmış ve cumhuriyetin kurulması için tüm çalışmalar tamamlanmıştı. nitekim işgal devletlerinin istanbu'dan çekilmesinden 23 gün sonra cumhuriyet ilan edilmişti. sonuç olarak bir devletin meclisi neredeyse yani bir devlet nereden yönetiliyorsa orası o ülkenin başkentidir. o dönemde osmanlı devleti'nin başkenti kağıt üstünde istanbul olsa da, kanunen türkiye'nin başkenti 13 ekim 1923'te ankara olarak kabul edilmiş olsa da esasen 23 nisan 1920'den beri başkent ankara'dır. ankara dönemin şartlarından dolayı başkent olmuştur.

peki savaş bittikten sonra neden meclis istanbul'a taşınmadı diye soracak olursak onu da nutuk'tan bir alıntıyla açıklayayım. atatürk der ki; "Hükümet merkezi neresi olmalıdır? Bence iki bakımdan inceleme yapmak gerekir. Biri her tür taarruz ve saldırıya karşı yerinden kıpırdamayarak kuvvet ve sükunetini muhafaza edecek bir yer olmalı. Bu bakımdan doğal olarak ülkenin merkezini araştırmak lazım. Yoksa bir geminin topundan telaşa düşecek bir yerde hükümet merkezi olamaz. ikincisi, hükümet merkezi öyle bir yerde olmalıdır ki, hükümet bakışlarını ülkenin bütün yörelerine eşit surette atfedebilsin. Eğer ülkenin bir köşesine çekilirsek, bu durumda bayındır olmayan ve bizden uzak olan yerleri unutabiliriz."
nitekim fatih sultan mehmet istanbul'u başkent yaptığında istanbul osmanlı'nın merkezinde bulunuyordu. istanbul'un başkent yapılmasının sembolik sebeplerinin dışında çevre illere yakınlığı ve merkezi olması da büyük rol oynamıştır. atatürk'te fatih sultan mehmet gibi ülkenin başkentinin ülkenin merkezinde olması gerektiğini düşünmüştür.

bu tarz konularda nutuk çok büyük bir yardımcıdır. o dönem hakkında merak ettiğiniz bir çok şeyin cevabını bulabilirsiniz. okuyun, okutun efendim.