dunyaya emperyalizmi tanitan devlet. imparatorluk aslinda.
rakibi ikili bolme.
devsirme.
diger ulkelerde kendi adamlarini kral yapma.
gizli servis calismalari.
etnik kokenle devlet parcalamak.
korku ve zenginlik reklami yapmakla ilk bilincli gayri nizami harp.
rakip devletlerin tam orta bolgesinde muttefik elde etme.
not: avrupa nin osmanli ya gore gelismis olmasi, osmanli nin basarisizligina bagli degildir. ikinci dunya savasi nin arkasindan komunizm tehditine karsi savunma planlari olusturuldu. komunizmin tatil luksunun insanlari ele geciren bir firsat olmamasi icin, bireysel zenginligi artirma hareketine girisildi.
not 2: turkler kisa surede yeni ortam sartlarina uyum gosterebilen bir irktir. bu yuzdendir ki, su an itibariyla, turk-fundamental sentezi ve turk-laik sentezi ayni topraklarda kisa bir sure icinde ortaya cikmistir. osmanli egitimsizdi diyorsaniz eger, o zamanki dunya durumundan bihabersiniz demektir. osmanli kokune kadar islam ulkesiydi diyorsaniz eger, sarayda ve istanbul da yenilen haltlari bilmiyorsunuz demektir.
not 3: milliyetcilik hareketi 1789 fransa sindan cikmadir. o tarihe kadar yasayan insanlar icin milliyetcilik ve millet kavrami cok onemli degildi. bazi istisnalar haric. onemli olan kim olundugu degil, kime hizmet edildigiydi.
not 4: osmanli imparatorlugu ndan turkiye cumhuriyeti ne gecis, disardan bakan gozlemciler icin sadece yonetim seklinin degismesinden ibarettir. nasil ki biz bugun rusya carligi yikildi sosyalist rusya kuruldu diyorsak, bunun bir benzeri bizim icin de soyleniyor. kralla yonetilen bir ulke, dunya harbi sonrasinda rejim degisikligine gitti. kral yerine padisah deyin.
