Kendisini kınayan, işlediklerinden dolayı pişmanlık duyan ve kendini hesaba çeken nefis.
Nefs-i levvâme öyle bir nefstir ki, ruhun nuru ile bazı kere nurlanıp ruha muti olur ve bazı kere de isyan edip âsi olur. Bu isyandan sonra, “Niçin bu işi işledim” diye pişman olur.
Bu levvâmenin asıl adı, hamlıktır. Ham yiyecekler nasıl makbulümüz değilse, ham insan da böyledir. Kâmillik olgun insanların sıfatıdır. Ona erişmeye çalışmak da insanların başlıca vazifesidir.
