kökenini önce hz peygamber ardından hz ebubekirden alan ve ardı ardına silsile halinde devam eden tarıktır. tasavvufta hafi(gizli) zikir usülünü uygularlar. aslında araştırınca, özünü islamdan alan bu yolun, ahlaki ve felsefi öğretileri insanı şaşırtır.
bir dönem araştırmıştım. meşhur 11 esasları vardır, silsiledeki abdulhalık gücdüvaninin belirlediği. nakşibendiliğin 11 esası şöyle:
1- huş der dem: alınan her nefeste hak ile birlikte olmak.
2- nazar ber kadem: yürürken ayak uçlarına bakmak.
3-safer der vatan: dünyada daima sefer halinde yaşamak, bu bilinçte olmak.
4-halvet der encümen: halk içinde hak ile beraber olmak.
5-yad-kerd: daima allahı anmak.
6-baz-geşt: allaha dönmek, yönelmek.
7-nigah-daşt: kişinin allaha yönelmesine engel olan her şeyden sakınması, korunması.
8-yad-daşt: allahı zikrederken gerçek bir bilinçle zikretmek.
9-vukuf-i zamani: akıp giden zamanın geri gelmeyeceğini idrak etmek ve o şekilde hareket etmek.
10-vukuf-i adedi: zikirde belirli olan sayıya riayet etmek.
11-vukuf-i kalbi: kalbin hallerini bilmek, değişken bir yapıya sahip olan kalbi daima allaha ait kılmak.
burdaki her esasın tek cümle ile açıklanmayacak kadar uzun açıklaması vardır. ilgilenenler araştırabilir, ben kısaca değindim.
