Pervez Hoodbhoy 'un "islam ve bilim" isimli kitabında pragmacı olarak zikredilen aydın. yenileşme yanlısıymış zamanında. islamın köktenci kesim sebebiyle ihya olamadığını ve günün gereklerine yanıt veremediğini ve bu portresinden kurtulması gerektiğini savunan bir şahsiyet.
istanbulda da dersler vermiştir. darulfunun kurulmadan az önceleri. ama, "peygamberlik güzel konuşma sanatıdır" diyince istanbuldan şutlanmıştır. bunu da niyazi berkes 'ten öğreniyoruz. [ türkiyede çağdaşlaşma ]
afgani'nin ernest renan ile olan mektuplaşmaları meşhurdur. ateist bir islam düşmanı renan. ama afganinin bazı fikirleri renanla parelellik arzediyor. bu yüzden bu mektupların afganinin olmadığı iddia edilmiş sonraları. ama mısırdaki talebeleri seslerini çıkarmadıklarına göre afganinin olması muhtemel.
renan ile birleştikleri ortak payda ikisi de köktenciliğin akla ve rasyonalizme zarar verdiğinde hemfikir.
ayrılma noktaları ise ; renan, islam medeniyetinin kökünde arap milliyeti hakim değildir derken afgani farklı düşünüyor. ayrıca afgani'nin ali şeriatiiçin islam aleminin en büyük aydınlarından birisi olduğunu yine şeRiAtinin kendi yazılarından öğrenebiliriz. ama ona katılmayabiliriz. *
