"hayatta tesadüflerin hiç akla gelmeyecek kadar büyük önemi vardır.
örneğin bundan tam yüzyıl önce, budapeşte'nin kenar mahallerinden birinde mütevazı bir okulun, mütevazı bir edebiyat öğretmeni, bir okul edebiyat dergisi çıkarma fikrini kafasına koymasa ve bunun için de eski öğrencilerini aramaya başlamasa, dünya çocuk edebiyatı, çok önemli bir eserden yoksun kalacaktı.
edebiyat öğretmeninin, eski öğrencileri arasında, o yıl 29 yaşına giren ve gazetecilikle uğraşan ferenc molnar da vardı.
molnar, çok sevdiği edebiyat hocasının hatırına, dergiye birşeyler yazma teklifini kabul etti ve tefrika olarak bir çocuk romanı yazmaya koyuldu.
işte pal sokağı çocukları romanı böyle doğdu.
yaşadığı bölgeyi model alarak yarattığı kahramanlar, yani minik ama cesur nemeçek, akıllı lider boka, ihanetin simgesi gereb, vatana göz diken düşmanı simgeleyen kırmızı gömlekliler çetesi işte böyle ortaya çıktı.
1907 yılında yayınlanan kitap, öyle büyük bir başarı kazandı ki, birkaç yıl içinde dünyanın en önemli dillerine çevrildi.
sahip oldukları en önemli şeyi, 'arsalarını', yani hayat alanlarını korumaya çalışan pal sokağı'nın masum çocuklarının kahramanca mücadelesi yayınlandığı her ülkede olay haline geldi.
çünkü bu kitap,
'oyunun ya da ciddi mücadelenin'
'dostluğun ya da ihanetin'
'birbirine kenetlenmenin ya da gruplara bölünmenin'
'hayatta var olmanın ya da sevdiği şeyler uğruna ölümü göze almanın'
'tek başına kalmanın ya da bir yere ait olmanın'çocukların dünyasında da yaşanabileceğini gösterdi.
iyililiğin ve dürüstlüğün ölümsüzlüğünü kanıtladı.
100. yıl etkinlikleri
işte macaristan, macar edebiyatının gelmiş geçmiş en önemli üç eseri arasında gösterilen bu yapıtın yüzüncü yılı nedeniyle bir dizi etkinliğe başladı.
önce pal sokağı çocukları pulları yayınlandı.
ardından, romandaki olayların geçtiği bölgede, "arsa" yani çocukların hayat alanı yeninden oluşturuldu.
aslına uygun bir şekilde inşa edilen arsa, çocukların "dostluk" geleneklerinin yaşatılmasının yanısıra, edebiyat ve tarih bilgilerinin de tazelendiği bir alan haline getirildi.
okullardan, budapeşte'nin pal sokağı'nın da bulunduğu bölgesine edebiyat turları düzenlenmeye başlandı.
ve son olarak da roman kahramanlarının heykelleri dikildi. heykelleri ziyaret eden, orada birbirine parıltılı gözlerle sürekli birşeyler anlatan günümüz çocuklarının kanıtladığı bir gerçek var:
çocuk ruhları, zamandan ve mekandan bağımsız olarak yetişkinler dünyasının yapmacıklığına karşı içtenliği; dostluğa bağlılığı; ve hakszılığa karşı isyanı temsil etmeye devam ediyorlar.
yani pal sokağı'nın yüz yıl önceki mesajı hala yaşıyor..."
_________
