beyitlerindeki gizli dili çözdüğünüz anda birden fazla dualist felsefenin anahtarını elde etmenizi sağlayan, ciddi şekilde araştırılması gereken, yazdıkları tarihi ayrıntıları ile birlikte araştırılması gereken biridir. hatta nesimi bir beyitinde büyük ihtimal çin zulmü altındaki türklerin maniciliği benimseyişini betimlemiştir. şiir kısaca şu şekilde, ancak dediim gibi nesimi'nin yazdıkları tarihle ve teoloji ile paralel okunduğunda batını (gizli dilcilik) ortaya çıkacaktır. nesimi tarihsel bir olguyu şu şekilde anlatır;
Cân u dil her dem nice top olmasun
Çün nigârum zülfi çevgân eylemiş
Zülfi tağılmış ruh üzre ol sanem
Kâfir-i Çîn kasd-ı îmân eylemiş
Âşıkun kanına bandurmış elin
Gör bu çoh destân ne destân eylemiş
Gözleri kaşı enel-hak çağırur
Gör bu sırrı kimde pinhân eylemiş
Hüsn içünde ğörmemiş mislün felek
Munca devrânı ki devrân eylemiş
Iyd-i ekberdür Nesîmîye bu gün
Cânını şol mâha kurbân eylemiş
--spoiler--
bu sadece bir örnek, dualiteye ve gizli dilciliğe dair onlarca örnek vardır nesimi'de.
ayrıca kendisinin öldürülüş biçimi de gariptir. çünkü deriyi yüzerek ifşa etme biçimindeki işkence, iran'da zerdüştlere tepkisel olarka ortaya çıkan maniheizm kurucusu mani ile kendini göstermiştir, mani'de derisi yüzülerek ve ifşa edilerek öldürülmüştür. bu işkence yöntemi yaptığım araştırmalara göre arap yarım adasında ya da orta asya'da bulunmamaktadır, daha çok zerdüştlerin ''ışıkçılar'' dedikleri ve büyük kıyımdan geçirdikleri mani'nin takipçilerine uyguladıkları bir cezadır. nitekim islam sonrası dönemde maniheistler ehli hakçılar ya da yine eski adı ile ışıkçılar, batıniler olarak adlandırılarak, islam öncesi dönemde olduğu şekli ile derisi yüzülerek katledilmişlerdir. mesela hallac-ı mansur'da aynı şekilde ölmüştür.
bu teorimi doğrulayacak onlarca kanıt elimde mevcut ve eminim ki nesimi mansur gibi, yemini, virani, hallac gibilerinin olduğu gibi bir ışıkçı yani maniheistti.
nizamülmülk'ün siyasetname eseri okunduğunda ışıkçılar ve batıniler hakkında detaylı bilgiler vermektedir ve bunu haricinde irene melikoff'un çalışmaları da nesimi gibi ozanların manici dervişler olduğu gerçeğini bir nebze ortaya koymuştur. çok yönlü olan bu durum birden fazla unsurun irdelenmesi gereklilğini doğurduğu için kısa kesiyorum, son cümlem ise nesimi ve ya diğerleri ali taraftarı olduğu için katledilmediler, bu hikayelerle kandırmayın kendinizi.
ileri de daha detaylı örneklerle açıklayacağım bu durumu.
