schubert'i yıllarca eleştirdim, yerin dibine soktum fakat yaptığımın hatanın farkına vardım.
eleştirilerimin önemli bir kısmı schubert'in müthiş melodiler bulması ama bunları berbat bir şekilde işlemesi ve eserlerinin sürekli tıkanması yönündeydi. melodileri 100 farklı varsiyonla önümüze serdiğini söyler dururdum vede sığ olduğunu söylerdim. ama farkettim ki bu eleştirilerim sadece schubert'in ilk ve orta dönem eserleri için geçerli olabilirdi.
franz schubert 31 yaşında öldü ve hastalığın etkisinde olduğu son dönem eserleri belki de müzik tarihini en verimli ve en güzel besteci dönemlerinden biri. 3-4 yılda onlarca başyapıt çıkardı. bunda Simon Sechter'dan aldığı derslerin etkisini göstermesi ve belki de en önemlisi hastalığının kısa bir süre sonra sonu olabilceğini tahmin ediyor olmasından olabilirdi. düşünüyorum 31 değilde 50 yaşında ölseydi nasıl bir şeyle karşılaşabilirdik ? çok kısa bir süre içinde yaptığı eserlere bakılırsa son 3 piyano sonatı klasik dönemin en güzel piyano sonatları. özellikle yavaş adiago bölümleri... aşırı dokunaklı ve naif. belki de beethoven son 3 piyano sonatı kadar önemli ve iyiler. Winterreise namıdeğer kış yolculuğu... lied kralı schubert'in ve liedlerin en güzelli olduğu söylene gelir. eğer gustav mahler'in Das Lied von der Erde'sini bazı yerlerde söylendiği gibi lied değilde senfonik şiir veya senfoni olarak ele alıcaksak ben de katılıyorum buna. winterreise gerçekten dokunaklı ve liedlerin başyapıtı sayılan bir eser.
D. 956 katalog numaralı son yaylı kuartetine gelelim... son derece hüzünlü ve yaylı kuartetlerin en önemlilerinden. ludwig van beethoven'in yaylı kuartetlerinden oldukça etkilenmiş schubert. bence klasik dönem yaylı kuartetleri arasında wolfgang amadeus mozart'ın 19. yaylı kuarteti(K 465) ve ludwig van beethoven'ın birkaç kuartetinin hemen ardından geliyor schubert'inki. tabii diğer önemli schubert yaylı dörtlüsü Death and the Maiden'ı da unutmamak gerek.
9. ve 8. senfonisine gelelim. özellikle 8. senfonisi yani bitmemiş senfoni... eğer schubert yaşadığı dönemde bu senfoniyi yayınlasaydı çok ilginç olabilirdi. klasik dönemin en güzel senfonilerinden biri kesinlikle. eser bitmemişmiydi öyle mi tasarlanmıştı pek girmeyecem tek diyeceğim schubert bu eser için 3. bölüm yazmaya çalışmış ve ciddi taslaklar bırakmıştır. belki schubert besteleme bunalımına tekrar girmiş ve eseri yarıda bırakmıştır kimbilir...
daha nice eser var. Arpeggione sonatı, Der Doppelganger, Schwanengesang, Ellens dritter Gesang, Der Hirt auf dem Felsen şarkıları, piyano fantezileri vs.
31 yaşında ölen ve son 3-4 yılı bu derece verimli geçen bir besteci daha fazla yaşasaydı ne olacağı çok düşündürüyor beni. nasıl şeylerle karşılaşırdık ? schubert müziğin gelişimini ne kadar değiştirebilirdi ? en verimli yıllarında, gencecik ölmesi üzücü schubert'in. aynı 35 yaşında ölen wolfgang amadeus mozart gibi, 26 yaşında ölen Giovanni Battista Pergolesi gibi...
