milletlerin hafizalarinda bazi yer adlari adeta mermere kazinmis gibidir. o yer adlari, yillar gecip gitse de milletlerin hafizasindan silinmez. her an hatirlanarak, nesilden nesile aktarilir. bu yerlerden bazilari galicya, (bkz: yemen), (bkz: sarikamis), canakkale ve (bkz: sakarya)'dir. bu adlarin birini veya birkacini duydugumuzda gonul telimiz titrer. tarihimiz nice zaferlerle doludur. zaferlerimizin yaninda yenilgilerimz de vardir. bir millet, zaferleriyle ovunurken, yenilgilerinden de gerekli dersleri cikarmaya calismali. balkan savaslari, sarikamis bu tur ders alinacak belli basli yenilgilerdendir.
sarikamis faciasi, harekati, her turlu imkansizliklar icinde, kirik bir umidi gerceklestirmeye yonelik, sonu hazinle biten bir harekattir. bu faciada askerimiz rus'tan cok tabiat ile mucadele etmistir.
tarih hicbir zaman 95 yil sonra yargilanamaz ama sehitler anilmalidir. o gunun kosullari nedeni ile yapilan siyasi hatalar sonucunda almanlar ile ittifak eden osmanli, anadolu'nun nufusunun 12 milyon oldugu gun binlerce evladini kafkas'larin kapisi olarak isimlendirilen sarikamis'a ulasmak icin allahuekber ve soganli daglari'nda sehit vermistir. bu demektir ki o gun bu harekatta evinden sehit vermemis aile hemen hemen yoktur. bu harekatta savas tarihlerinde gorulmemis bir emre itaat yasanmis ve -45 derecede ac ve ciplak olan askerler, her zaman ileri atilirken sehit olmustur. sehadet sekli donmak ise herhalde en kutsal olanidir...
(bkz: sarikamis) bir avuc asker ile zaptedilmis, ancak bir gece elde tutulabilmistir. eger sarikamis tamamen alinsaydi iste asil felaket o zaman yasanacakti: ocak ortasinda biten harekat karsisinda ruslar orta avrupa'dan asker cekerek baharda inanilmaz bir ordu ile tum anadolu'yu isgal edeceklerdi. bilindigi gibi ruslar gecirdikleri buyuk sarsinti nedeni ile 1915 yilinda toparlanamamislar, canakkale'de savastigimiz muttefiklerine yardim edememisler ve planladiklari gibi istanbul bogazi'na saldiramamislardir. fakat 1916 yilinda baslattiklari karsi saldiri ile anadolu'da; trabzon'dan van'a cekilen bir cizginin dogusunu tamamiyla isgal etmislerdir. ana merkezden uzaklasan askerin takviye edilememesi, lojistiginin saglanamamasi gibi nedenlerle birlikte 1917 ekim ihtilali ruslarin geri cekilmesine neden olmustur.
osmanli imparatorlugu'nun cokusu (bkz: balkan savaslari) ile baslamis. sarikamis'la devam etmistir. bilinmesi gerekir ki sarikamis olmasaydi (bkz: canakkale) olmazdi. canakkale olmasaydi belki de (bkz: mustafa kemal ataturk) olmazdi...
ne mutlu karlar altinda binlerce sehidi hatirlayan, hatirlatan insanlara.
