biraz egosentrik bir bakış açısı sayılabilir. ama sonuçta osmanlı devleti özellikle 15 ve 16. yüzyıllarda oldukça faal ve güçlü olmuştur ve 16. yüzyıl başlarında belki dünyanın o andaki en güçlü devleti de kabul edilebilir. bu güçlü hal 17. yüzyılın belli bir bölümünde de sürmüştür. ne var ki iç ve dış dinamiklerle sürdürülebilir durumda olmadığından bu ihtişam giderek gerilemiştir. osmanlı devleti'nin 6 yüzyıl gibi uzun süre devam edebilmiş olması ise başlı başına dikkatle incelenmeyi hak eden bir durumdur.
